Emoties in Helmond
Dit weekend is de laatste kans om hedendaagse kunst op de emoties in te laten werken in het Gemeentemuseum te Helmond. Van zestien kunstenaars waaronder grote namen als Bas Jan Ader, Berlinde DeBruyckere, Bill Viola, Erwin Olaf, Yael Bartana, wordt het werk getoond waarin ofwel verdriet, woede, angst, afschuw, verrassing of vreugde centraal staat.
Hoewel de expositie een divers beeld geeft wat betreft gebruikte media variërend van ruimtelijke beelden, installaties, foto’s en tekeningen, zijn het vooral de videowerken die de meeste indruk maken. Niet gek natuurlijk, emoties zijn het meest gemakkelijk over te brengen met een medium dat dicht bij het echte leven staat met geluid en bewegend beeld. De tentoonstelling start met het beroemde werk van Bas Jan Ader “I’m too sad to tell you” waarbij het gezicht van de kunstenaar zelf in een loop onophoudelijk huilend in beeld te zien is.
Van alle emoties is vooral verdriet het meest in beeld gebracht. De tentoonstelling is wat dat betreft niet echt evenwichtig. Het is ook de basisemotie bij het videowerk “Observance” van Bill Viola waarbij een eindeloze stoet mensen geruisloos en in slowmotion een voor een naar iets komen kijken wat buiten het beeld blijft. Het is een aangrijpende situatie, mensen pakken elkaars hand voor troost vast, hun gezichten zijn vertrokken van diep verdriet en afschuw. Nemen zij afscheid van een gestorven geliefde of is iets anders verschrikkelijks gebeurd, want eenieder blijft op een afstand? Mooi aan dit werk is dat het onduidelijk is wat er gebeurd is en dat het verdriet zelf alle aandacht krijgt.
Het meest indringende en tegelijkertijd meest hilarische videowerk is dat van Meiro Koizumi. Het daarin voorkomende hartverscheurende geschrei is zelfs in de hele expositiehal te horen, terwijl het werk in een aparte donkere ruimte vertoond wordt. Op vier schermen is daar het “Portrait of a Young Samurai” te zien, gefilmd vanuit diverse camerapunten, de ene keer zeer close-up waarbij alleen de mond ofwel de ogen te zien zijn, de andere keer is de Japanse krijger met kop en schouders te zien. In ongeveer tien minuten wordt een sentimentele scene waarbij de krijger die de dood ingestuurd wordt en dus definitief afscheid moet nemen van zijn ouders, herhaaldelijk gefilmd. Telkens wordt de scene onderbroken door de regisseur die de acteur opdraagt expressiever te spelen: “squeeze the Samurai spirit out!”. Als in een crescendo neemt het gehuil en hartverscheurende geschreeuw steeds luider toe, tot het lachwekkend wordt.
Verstilde emoties van verdriet en gevoelens van verlatenheid zijn vastgelegd in de fotoserie “Grief” van Erwin Olaf. In perfect geënsceneerde filmische decors is telkens een persoon (meestal een vrouw) in een kamer te zien, ofwel met neergeslagen ogen of nietsziende uit een raam kijkend. De leegheid en eenzaamheid stralen van de fotowerken af.
Het meest verrassende werk is afkomstig van Jos de Gruyter & Harald Thys. In de absurde video “Das Loch” worden de drie hoofdpersonages door poppen gespeeld. Het werk is tegelijkertijd grappig en deprimerend. De vervormde stemmen zijn eentonig en vertonen geen enkele emotie (netzoals uiteraard de poppen zelf), terwijl de teksten over pijn en strijd gaan. Maar soms ook over totaal onzinnige dingen zoals over katten die op de ene dag wit en dan weer zwart zijn of over memorycards. De cameravoering is statisch en saai, de ensceneringen en poppen zijn knullig gemaakt. En toch is het het meest fascinerende werk dat op de expositie te zien is. Wellicht omdat het werk niet zo gemakkelijk te duiden is. De emotie ligt er niet zo dik bovenop als bij de andere werken; sterker nog deze ontbreekt totaal! Het werk gaaat over eenzaamheid, de leegte van het bestaan, het gat, de dood; en deze beklemmende onderwerpen worden juist op een luchtige manier weergegeven.
De tentoonstelling is zeker de moeite van het bezoeken waard voor wie de werken nog niet eerder elders gezien had. De variatie aan werken van nationale en internationale kunstenaars is groot.
De expositie “Emoties” is nog t/m 11 januari 2015 in Gemeentemuseum Helmond.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl