‘I’VE BEEN HERE BEFORE’

14 september 2017

‘I always thought I was mortal. But when I died I realised I died before. Look at me, there I go again. I’ve been here before. This life, I lived it. Endless of times before.’ – Citaat uit de film Eternal Return

Volgens Gabriel Lester (1972) is het zijn taak als kunstenaar om de mensen een gereedschap aan te reiken, waarmee zij onderwerpen als politiek, religie en filosofie kunnen verstaan. Hoe vaardiger men vervolgens wordt met het gereedschap, hoe beter zij in staat zijn deze onderwerpen te benaderen. De openheid van zijn verhalen, de dunne scheidingslijn tussen het reële en het gesuggereerde en het vermijden van statements, maakt dat zijn werk niet een en dezelfde boodschap vertolkt, maar ruimte openlaat voor het vrij interpreteerbare.

Gabriel Lester

Zijn nieuwste tentoonstelling The Return of Lester’s Loops is te zien in het Groninger Museum in het Coop Himmelb(l)au-paviljoen. De video-installatie Aeon (wat o.a. staat voor levenskracht en eeuwigheid) bestaat uit drie films die worden gepresenteerd in drie cirkelvormige ruimtes. De witte, hoog opgetrokken, van piepschuim gemaakte muren concurreren met de spontane architectuur van het paviljoen. Het uitgangspunt van de installatie zijn druppels die vallen in stilstaand water. De steeds verder reikende kringen, veroorzaakt door een druppel, staan voor een bepaalde oneindigheid die Lester met zijn werk lijkt te communiceren.

Ik val binnen op het moment dat het beeld van de film, Eternal Return, een paar seconden stilstaat. De man die net nog in een auto zat, staat nu tussen de muren van Indiaas angstaanjagende kermisattractie die bekend staat als ‘The Wall of Death’. Een houten rondlopende wand, waar auto’s en motoren door de centrifugale kracht niet naar beneden vallen. Terwijl de man door toeschouwers wordt bekeken hoor ik hem zeggen: ‘Back again. I’ve been here before.’ Waarop hij zich even later in een van de auto’s bevindt die minuten lang tegen de steile wand aan blijven rijden. Het herhaaldelijke geratel van de wielen tegen de houten baan, zorgt voor een ritme dat na een tijd klinkt als een compositie. Wanneer de nacht valt en de verlichte auto’s zich van beeld naar beeld bewegen, voelt het alsof de toeschouwer zich midden in de kermisattractie begeeft.

Gabriel Lester – Eternal Return

Mijn oog valt op de opstijgende rookwolken van de film Multiverse. Een alsmaar slippende auto wordt door een vrouw bestuurd. De rookwolken worden onder begeleiding van subtiele pianomuziek steeds dichter en de sporen op het asfalt steeds donkerder. De vrouw duizelt voor mijn ogen en verplaatst zich in geen enkele andere richting dan rond haar eigen as. De film verwijst naar het idee van meerdere parallelle universums.

De derde film genaamd Event Horizon schetst een beeld van een nooit arriverende touringcar. Het zwarte gevaarte rijdt door een donker bos. De woorden ‘This, this is this. I’m just stuck in a black hole.’ vullen de donkerte. De zwarte lak van de touringcar weerspiegelt de omgeving en doet denken aan een zwart gat waar de wereld in wordt gezogen.

Met zijn werk Aeon bevraagt Lester een bepaalde oneindigheid. Het ritmisch rondrijden van de auto tegen ‘The Wall of Death’, het verhullen van een spinnende automobiliste in door de banden geproduceerde rook en het lot van de touringcar zonder bestemming, roepen vragen op over het eeuwige. De uitspraken die de personages doen zijn groots. De films zijn wellicht niet te vatten, maar zetten wel aan het denken. Zo lijkt Event Horizon te bevragen wat het lot van de mensheid is en laat Multiverse de ongrijpbaarheid van het bestaan zien. Het constante en ritmische van de films wil suggereren dat ons lot in de handen van herhaling is gevallen.