Nacho Carbonell: let’s call myself a stupid designer
/*–>*/
Dit is een verhaal over een stoel die zijn rol in de wereld zoekt, een stoel die iets meer aan zijn gebruiker wil geven dan alleen een rustplek. Dit is een verhaal over hoe een stoel een boom werd.
Het duurde niet lang voor haar om te begrijpen wie ze was; ze had vier kleine benen, een zitvlak en een rugleuning. Ze was een stoel, en daar zat ze dan, haar omgeving te bewonderen en zich soms wat ellendig te voelen. Zie je… alle objecten om haar heen waren ofwel breder ofwel hoger, ze waren ouder of wijzer. Haar omgeving was omringt met mooie bomen die de wind voorbij voelden waaien en wortels in krullende patronen lieten groeien. De stoel begon zich rusteloos te voelen. Ze was niet zoals alle andere stoelen! Ze had een ziel, een wil om dingen beter te maken. Als ze wilde, dacht ze, kon ze zoals de bomen worden…
/*–>*/
Een meubel met poten en een rugleuning waarop één persoon kan zitten; de stoel is misschien wel het meest gebruikte voorwerp en tevens het oudste meubelstuk ter wereld. Dagelijks laten we ons achterwerk op het draagvlak van verschillende zitplaatsen rusten. Stoelen hebben een duidelijke functie: ze geven het menselijk lichaam de mogelijkheid te zitten en bieden daardoor comfort en ondersteuning. Nacho Carbonell heeft een geheel andere interpretatie over het object. De Spaanse kunstenaar en ontwerper maakt andersoortige stoelen, waarvan ik me afvraag of de benaming ‘stoel’ nog wel geschikt is.
Nadat Nacho Carbonell zijn studie in Valencia afrondde, besloot hij verder te studeren aan de Design Academy in Eindhoven. Zeer tegen zijn verwachting in, studeerde hij In 2007 cum laude af, waarna groot internationaal succes volgde. Carbonell wordt beschouwd als een van de toonaangevendste jonge ontwerpers van deze tijd en exposeert zijn werk op diverse plekken: musea, festivals en in de designwereld.
Op een uiterst regenachtige dag bezoek ik zijn studio, gevestigd in Eindhoven. Aangekomen in de grote industriële hal, zie ik dat er tegelijkertijd in verschillende ruimtes aan diverse projecten wordt gewerkt. Met lichtelijke verwondering besef ik in een soort fabriek te staan, waar, op dit moment, minstens zes mensen werkzaam zijn. De verschillende processen kunnen elkaar beïnvloeden en er zijn alsmaar onderlinge verbanden te ontdekken, het ene project vormt weer inspiratie voor het andere. ‘Ik ben eigenlijk een orkest van chaos aan het dirigeren.’
Juul van Stokkom: ‘Je benadert je objecten als levende organismen, waar start het levenslicht?’
Nacho Carbonell: ‘Alle objecten proberen iets te vertellen, ze hebben allemaal hun eigen droom en sprookje. Het ontstaan, komt voort uit een vraag: waarom ben ik een nieuwe stoel aan het creëren voor een samenleving waar we al honderden soorten stoelen zijn? Waarom moet juist dit object nog worden gemaakt? Ik geef mezelf een reden, een excuus, om dingen te maken. Langzamerhand, tijdens het maken van het werk, begint het leven, de ziel van het object wordt gevormd. Gedurende dit maakproces vertellen objecten me een verhaal. Het is niet zo dat ik een sprookje verzin en dat daaropvolgend een object voortkomt. Het is een evolutie van een stoel of van een collectie.
In het geval van het verhaal ‘hoe een stoel een boom werd’, voelde ik dat het object meer nodig had. Ik begon te lassen en constructies op de stoel te bouwen. Je bent persoonlijk betrokken met het ding en je gaat ermee leven, waardoor je gaat begrijpen hoe het eruit ziet, wat het nodig heeft en wat het nog kan worden. Het was herfst toen we de stoel bouwden. Ik zag alle prachtige bladeren op straat liggen en heb ze meegenomen. De stoel groeide en groeide, het object wilde zo groot als een boom worden. Op dat moment ontstond het idee om de bladeren erin te zetten en het object letterlijk uit te laten groeien. We bouwden en bouwden en uiteindelijk werd het een boom. We dachten dat het een stoel was, maar dat was het allang niet meer.’
(JS): ‘Op welke manier verbindt een object aan een gebruiker en wat gebeurt er precies in de relatie tussen de gebruiker en het object?’
(NC): ‘Het start allemaal bij het idee van ‘het zitten op een stoel’: het is een object waar het hele lichaam bij is betrokken. De stoel duwt je in de richting het object te worden. Stoel en lichaam zijn bijna één, je lichaam maakt deel uit van zijn geheel. Stoelen creëren ruimte voor een andere dimensie. De persoon voelt zich aangetrokken, bijna gehypnotiseerd door het object, een soort provocatie; hoe zou ik me voelen als ik erin zou zitten? Mijn stoelen proberen je te betrekken om deel uit te maken van het uiteindelijke geheel. Zonder jou, geen stoel.
Ik maak objecten die ‘de persoon’ op een of andere manier nodig hebben. Dit idee is begonnen bij mijn afstudeerwerk ‘Pump it up’. Je begrijpt niet helemaal wat het object is, totdat je het gaat gebruiken. In ‘Pump it up’ neemt de gebruiker plaats op de stoel, waarna aangesloten huisdieren, afhankelijk van jouw lichaam en gewicht, met lucht worden opgeblazen.’
(JS): ‘Ik betwijfel of de benaming ‘stoel’ geschikt is voor jouw objecten.’
(NC): ‘Het zijn inderdaad geen stoelen. Een stoel is een heel compleet idee, mijn stoelen gaan verder. Wat ik probeer te ontwikkelen, is een moment. Het zijn schuilplaatsen waarin ruimte is om tot jezelf te komen, al is het slechts voor een korte tijd. In onze samenleving is te weinig ruimte om jezelf af te zonderen van de rest van de wereld. Jezelf terugtrekken is tegenwoordig iets geworden wat moeite kost en een luxe is. De cocon, die vaak terugkomt in mijn werk, vormt een ruimte om de veelheid aan informatie te verwerken en creëert tevens een plek voor jezelf; voor gedachtes, dromen en creaties. Als je erin zit, ben je helemaal alleen, je hoort zelfs je eigen echo.’
(JS): ‘In welke context komt jouw werk het beste tot zijn recht, het museum of de openbare ruimte?’
(NC): ‘De openbare ruimte is wel de interessantste plek voor mijn werk. De stoelen zijn publieke objecten. Ze zouden op een locatie moeten staan waar iedereen ermee kan experimenteren, dat is fantastisch. Op dit moment werken we aan een project waarin mijn werk voor altijd op dezelfde plek komt te staan. Ik heb de frames al klaarliggen. Een groep stoelen, van ongeveer 3,60 hoog worden voor een school in Deventer geplaatst.’
(JS): ‘Je studeerde af op de Design Academy en ook daarvoor lag je focus op design. Toch exposeer je in veel musea…’
(NC): ‘Ik vind het vervelend om een onderscheid te maken tussen kunst en design. Door ze uit elkaar te halen, leg je grenzen op, terwijl creativiteit juist gaat over het uitstijgen boven grenzen.
Ik maak stoelen en lampen. Mensen associëren dat direct met functionaliteit en bestempelen me daarom vrijwel direct tot ontwerper. Ik kan er vooral om lachen, het is soms bijna een spel. Op het moment dat we in de studio een lampje toevoegen aan het object, zeggen we tegen elkaar: ‘zo daar gaan we dan: het ding evalueert nu, op dit specifieke moment, naar design’. Het was een sculptuur, en nu wordt het een lamp. Voor mij is dat niet relevant; het object had licht nodig om zichzelf te verlichten en om de omgeving licht te geven.
Als iemand echt voorwerpen voor een industrie produceert, is het werk gemakkelijker te catalogiseren. De objecten die ik maak, zijn niet zo helder. Het gaat in mijn werk niet om functionaliteit of esthetiek. Veel meer gaat het mij om de emotionele functie: gevoel en nadenken. Wie zijn we? In welke wereld leven we? In kunst ligt vaak een vergelijkbare functie ten grondslag. Dus ja, het is een stoel, maar het kan, door de andere functie, ook een kunstobject zijn. Of ik een kunstenaar of een ontwerper ben, is niet relevant, misschien slechts voor de marketing. Ik hou me niet aan de regels van een ontwerper, maar ik ben ook geen kunstenaar.’
‘Oké.., laat ik mezelf een ‘stupid designer’ noemen.’
Lees hier de rest van het sprookje over de stoel van Nacho Carbonell.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl