Diensttelegram 01 - Welkom in Basiskamp Entre Nous

Op een weiland in Frederiksoord (Drenthe) is een vreemd kamp verrezen. Een grimmige, driehoekige vesting met een zandwal en een gracht. Op elke hoek staat een houten wachttoren. Wat doet dit militaire basiskamp hier in deze vredige weide? En wat doe ik hier, als vredelievende kunstenaar, samen met vijftien collega’s achter prikkeldraad terwijl de nationale vlag boven ons hoofd flappert? Deze maand doe ik per diensttelegram verslag vanuit Basiskamp Entre Nous, een kunstproject van Edwin Stolk.

Al drie jaar werkt kunstenaar Edwin Stolk aan Basiskamp Entre Nous. Je krijgt niet zomaar voor elkaar dat Defensie een basiskamp voor een kunstproject bouwt. Het is een unicum dat een dergelijk kamp op Nederlandse bodem verrezen is. Normaal gesproken wordt zo’n kamp alleen opgezet in overzeese conflictgebieden waar Nederland een humanitaire missie uitvoert. Kunstenaar Edwin Stolk wist het leger, de gemeente Westerveld, de provincie Drenthe en de Maatschappij van Weldadigheid ervan te overtuigen dat de tijd rijp is voor ‘een humanitaire missie in eigen land’.

Deze maand zijn we met vijftien kunstenaars in dit basiskamp gestationeerd met een speciale opdracht. We worden geacht kunst te maken over de toekomst van de verzorgingsstaat. Niet voor niets hier, in Frederiksoord: er is op deze plek naar verluid de kiem van de verzorgingsstaat gelegd.

Frederiksoord was de proefkolonie van de Maatschappij van Weldadigheid. Zogenoemde paupers uit heel Nederland werden in 1818 naar de woeste gronden van Drenthe gezonden om als boer de kost te gaan verdienen. Wie zich als kolonist liet ronselen ontving een lapje grond, landbouwonderricht en een huisje. Er was leerplicht voor de kinderen, een ziekenfonds en bejaarden- en veteranenzorg. De Maatschappij van Weldadigheid had als ongehoord ambitieus doel om met haar landbouwkolonieën een einde te maken aan de armoede in Nederland.

De ‘weldadigheid’ was geen cadeau: alle kosten moesten worden terugverdiend. Bovendien wachtte de kolonist een totaal uitgestippeld bestaan. Men moest een uniform dragen en mocht niet zomaar vertrekken. Alcohol was verboden.

Portret van Johannes graaf van den Bosch (ca. 1829) door Cornelis Kruseman

De Koloniën van Weldadigheid waren het geesteskind van Johannes graaf van den Bosch. Een fascinerende, ongrijpbare man. Was hij een idealist? Een opportunist? Een vriend van het volk of een arrogante regent? Later in zijn carrière voerde Van den Bosch in Nederlands-Indië het cultuurstelsel in, en richtte hij het Koninklijk Nederlands Indisch Leger op (KNIL). Zijn weldadige agenda was kortom begrensd; hij had geen bezwaar tegen de uitbuiting van het Indische volk.

Vele malen kleinschaliger maar niettemin ambitieus is de opzet en agenda van Basiskamp Entre Nous. Wat voor kunst over de toekomst van de verzorgingsstaat gaan wij hier maken als neo-kolonisten, humanitaire zorgkrachten, hedendaagse paupers? En vinden wij de beoogde aansluiting bij de nazaten van de kolonisten van weleer?

Kolonistengezin

Deelnemende kunstenaars & kunstenaarsduo's: Ivanka Annot, Egon Hanfstingl, Selby Gildemacher, kunstenaarsduo Elise Leusink & Jeroen Gras, Erik Fakkeldij, Herma Schellingerhoudt, kunstenaarsduo Iratxe Jaio & Klaas van Gorkum, Richtje Reinsma, Charlotte van Winden, Liesbeth Labeur, kunstenaarsduo Erwin Van Doorn & Inge Nabuurs, en Karin Bartels. En de aanstichter natuurlijk: Edwin Stolk zelf, die voor dit project nauw samenwerkt met curator Nils van Beek (Stichting KiK).

Locatie: Basiskamp Entre Nous
1 september t/m 1 oktober
open van 10.30 - 17.00 uur
Burg. Wijnoldyweg, Frederiksoord

In het weekend zijn er workshops, lezingen en debatten. Zie voor meer actuele- en achtergrondinformatie: basiskamp-entrenous.nl / basiskamp-entrenous.tumblr.com

Uitnodigingskaart Basiskamp Entre Nous