How to Catch a Shadow

5 augustus 2020

Sinds het begin van dit jaar woon ik op een nieuwe plek en kijk ik uit op een verlaten achtertuin met enkele bomen. Als het zonnig is tekenen ze abstracte lijnen op de muur die parallel aan mijn ramen loopt. Nu de zomer er is, duurt het langer tot de zon achter mijn huis zakt. Het vierkante vlak dat hierdoor op de eerdergenoemde muur geworpen wordt gumt streepje voor streepje het tijdelijke kunstwerk weg. Als ik geluk heb, is het de dag erna weer zonnig en zie ik door de takken van de boom een nieuwe tekening ontstaan.

Al fietsend door de stad zie ik veel van dit soort tekeningen. Ik kijk er graag naar en probeer het te zien als meer dan een toevallige bijkomstigheid van een natuurkundig fenomeen, of een esthetisch element, maar als een object an sich.

De schaduw heeft mythologisch gezien misschien een te duistere connotatie. “De schaduwzijde” is verbonden aan een waarschuwing en een moraal. Van losstaande schaduwen schrikken we, als we hun herkomst niet kunnen lezen. Wat zou er gebeuren als we aan die gedachte voorbijgaan?

Om goed naar de schaduwwereld te kijken, moet je je ogen anders scherpstellen. Een schaduw is een bijproduct, dat we wegfilteren en het vergt oefening om het als onderwerp te beschouwen. Toch kan een schaduw ons zoveel vertellen.

Een schaduw is een steeds veranderende kaart van de wereld; een klok; een navigator. Een schaduw is democratisch, iedereens schaduw heeft dezelfde kleur. Hij is tijdloos en onlosmakelijk aan ons verbonden. Mijn schaduw representeerde mij, lang voordat we in blauwe stippen op google maps veranderden. Maar hoe vang je een schaduw? En kun je hem herproduceren? Hem meenemen?

Mijn schaduw representeerde mij, lang voordat we in blauwe stippen op google maps veranderden.

Een schaduw kun je ook zien als een uitdrukking van het voorwerp dat hem werpt. De schaduwen die ik doorgaans het interessants vind zijn organische vormen, gecreëerd door daglicht, in een urbane context. Ik realiseer me dat natuur zich nooit eerder zo heeft kunnen aftekenen, tegen een strakke witte achtergrond. Met de komst van de stad ontstond er een canvas voor de schaduw van haar bomen. Een architectonische wisselwerking tussen licht en flora, een ander soort fotosynthese. Een schaduw en een foto delen deels dezelfde ingrediënten: een lichtbron, een object en een oppervlak. De foto van het zwarte gat dat vorig jaar door NASA gepubliceerd werd, was alleen maar te herkennen door de schaduw die hij wierp.

Al fietsend observeer ik hoe het ontbreken van licht, en waar dat precies valt, veel uitmaakt voor hoe we de plek waarnemen. Ook al zijn de schaduwen op de huizen platte zwarte vlakken, ze geven onze waarneming diepte.

Ik strijk neer in het park en kijk naar het verloop van de tijd. De bladeren trillen niet alleen in de wind maar ook in het licht. Als ik dicht tegen de boom aan sta kan ik me in zijn schaduw verstoppen. De zon en de schaduw werken samen om de mensen op hun picknickkleedje steeds een stukje te laten opschuiven. Men strekt zich uit in de zonnestralen, of probeert deze te vermijden. Een tijdje geleden zei iemand tegen mij “Geniet van de schaduw vandaag!” en misschien verlangen we er in de toekomst wel meer naar, dan naar de zon.

Cleo Wächter is documentaire fotograaf. Ze studeerde in 2015 af van de KABK in Den Haag. Momenteel rond ze haar MA in Visuele Antropologie af in Berlijn.