Cape town Art Fair
De beurs heeft een prettige formaat. Twee verdiepingen zijn gevuld door de meest toonaangevende galeries uit Zuid Afrika. Veel van de werken hebben met het koloniale verleden van Zuid Afrika te maken. Apartheid, discriminatie, armoede. Kunstenaars leven heel dichtbij de contrasten die het land scherp optekenen. De beurs borduurt voort op de persoonlijkheid en intimiteit die ook in Kassel en Venetië zo zichtbaar waren.
De kunstwerken blikken terug op de (burger)oorlog tussen Angola die pas is 2002 eindigde en waarbij Zuid Afrika sterk betrokken was. Bijna alle Zuid Afrikaanse mannen van boven de veertig kunnen je een persoonlijk verhaal vertellen over de verplichte uitzending naar het oorlogsgebied. Het kunstwerk ‘Letters to a soldier’ is hier een tekenend voorbeeld van: foto’s van brieven geschreven door een verliefde vrouw naar haar kunstenaar Alastair Whitton – verborgen verhalen aan hem gericht toen hij zijn burgerplicht vervulde in het noorden van Namibië.
Ook is er kunst gemaakt over Robben eiland waar in 1991 de politieke gevangen werden vrijgelaten, zijn er luchtfoto’s van de vele townships die Zuid Afrika telt – een harde realiteit die nog niet toebehoort tot het geschiedenisboek is de klaslokalen; het leven in de townships voltrekt zich op dit moment in de tenten, krotten en hutten langs de snelwegen rondom de grote steden.
Er zijn vele schitterende kunstwerken waarin de familiebanden doorspekt met slavernij, censuur en riten worden blootgelegd. Een tweeluik van Turiya Magadlela toont een strak omspannen stuk stof dat is gedragen door ‘kaffers’, zo vertelt een man mij – Het woord zal bewust gekozen zijn door de kunstenares, omdat het nog steeds veelvuldig in Zuid Afrika wordt gebruikt, maar uiterst beledigend is. Wikipedia schrijft hierover: Het woord kaffer komt van het Arabische woord “kafir” (Arabisch: كافر) hetgeen staat voor ongelovige of godslasteraar. Het wordt vaak met de benaming K-woord aangeduid. Het woord wordt in Afrika (vooral Zuid-Afrika) als een bijzonder kwetsend scheldwoord beschouwd. Degene die het gebruikt geeft openlijk blijk van racisme. In het Nederlands betekent het woord kaffer overigens ook sukkel of domoor.-
Een mooi kunstwerk komt van Zuid Afrikaanse kunstenares Chloe Reid die het boek ‘War and Peace’ van Tolstoj las. De woorden ‘war’, ‘and’ (in de context tussen vrede en kwaad), ‘peace’ knipte ze uit het boek en pinde het met spijkertjes onder elkaar. Een opmerkelijke verzameling woorden, waarin ‘vrede’ het woord is wat het miste voorkomt, ‘oorlog’ ook niet domineert, maar het woord ‘and’ in context tussen goed en kwaad steeds weer terug komt. Ze maakte het kunstwerk om aan te tonen dat ‘war’ en ‘peace’ geen vastomlijnde gegevens zijn maar de excuses eromheen, de ‘en toens’, de ‘en ik wist het niet’ en ‘ik kon er niks aan doen’ domineren in een verhaal goede intenties en het kwade. ‘And’ staat voor het menselijk excuus.
Een vriendelijke galeriehouder vertelt me dat een kunststudent op de universiteit van Stellenbosch bijna even veel per maand moet betalen als de Nederlandse student per jaar om aan de kunstacademie te studeren. Dit betekent dat een degelijke kunstopleiding slechts is weggelegd voor de elite, dat kunstenaars op jonge leeftijd uitwijken naar Europa en dat er ook veel autodidacten zijn die hun bijdrage leveren in het gekleurde kunstlandschap van Zuid Afrika. Er wordt me gevraagd naar Ina van Zyl en Marlene Dumas, kunstenaars waar Nederland even trots op is als Zuid Afrika. De gedeelde trots voor deze kunstenaars schept een band, een band die al eeuwen oud is – trots en een ongemakkelijke schaamte mengen zich vanbinnen.
De stad wordt gekenmerkt door de vele culturen en nationaliteiten – stammen, tribes en toeristen kleuren de straten. Deze veelheid, verdeeldheid en ook verdraagzaamheid is wat de kunstwerken kenmerkt op de Cape Town Art Fair.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl