Queerness

In deze zesde en laatste editie van De Zomer is Lang tipt Sandim Mendes – te gast in aflevering 236 van het meest recente seizoen – een aflevering uit het rijke archief van Kunst is Lang.

In het Nederlandse kunstlandschap bestaat nog vrijwel geen taal en theorie voor de complexe, veelzijdige ervaringen van mensen met een beperking. Mira Thompson schrijft over haar eigen ervaring en schetst manieren waarop de hedendaagse kunstwereld kan profiteren van de kennis en kunst die gehandicapte kunstenaars en theoretici hebben voortgebracht. ‘Op een dag realiseerde ik me dat we niet weten hoe we naar gehandicapte lichamen op een podium moeten kijken.’

In de reeks Kunst is Collectief ging de redactie in gesprek met Questions Collective, De School, De Onkruidenier, BOG., Lowrey Foley McClane, Club Gewalt, Pink Pony Express, We Make Carpets, BOYBAND, de literaire boyband, Jeanne van Heeswijk en Collectief Z o m e r e n. Hoe geven zij het ‘samen’ vorm? Wat zijn de overwegingen, twijfels, frustraties en overtuigingen die komen kijken bij verschillende vormen van collectiviteit? Naar aanleiding van deze inspirerende gesprekken reflecteert de redactie van Kunst is Collectief op (wat er ten grondslag ligt aan) de behoefte een collectief (te) vormen of een collectieve beweging op gang te brengen en wat er in de praktijk bij komt kijken.

In gezelschap van Jori Galama ging Fiep van Bodegom naar OSCAM voor ‘Let’s be honest: we all need rest’ die werd samengesteld door Lee Stuart. De tentoonstelling bevraagt het vastgeroeste kapitalistische systeem en creëert ruimte voor bredere perspectieven op ons idee van rust. ‘Ik merk dat bij beginnende kunstenaars onderling soms ook een soort ‘druk zijn’ wordt gespeeld. Druk zijn is succesvol zijn, vooral op dat moment in je carrière dat je het gevoel hebt dat je je nog moet bewijzen, en die eerste grote film, dat boek of die solotentoonstelling er nog niet is.’ 

Voor de podcast Kunst is Collectief ging de redactie in gesprek met Questions Collective, De School, De Onkruidenier, BOG., Lowrey Foley McClane, Club Gewalt, Pink Pony Express, We Make Carpets, BOYBAND, de literaire boyband, Jeanne van Heeswijk en Collectief Z o m e r e n. Hoe geven zij het ‘samen’ vorm? Wat zijn de overwegingen, twijfels, frustraties en overtuigingen die komen kijken bij verschillende vormen van collectiviteit? Naar aanleiding van deze inspirerende gesprekken reflecteert de redactie van Kunst is Collectief op (wat er ten grondslag ligt aan) de behoefte een collectief (te) vormen of een collectieve beweging op gang te brengen en wat er in de praktijk bij komt kijken.

In aflevering tien van Kunst is Collectief – de laatste in deze speciale reeks van Kunst is Lang – is kunstenaar Jeanne van Heeswijk te gast. Van Heeswijk vormt in haar eentje natuurlijk geen collectief, maar werkt collectief in al haar projecten, in steeds wisselende samenstellingen. Voor haar is collectief maken een poreus proces dat continu in beweging is, en iets dat nodig is om samen in beweging te komen en invloed te hebben op je eigen toekomst.

‘Laten we de literatuur eens een boyband cadeau doen,’ en zo geschiedde. In de negende aflevering van Kunst is Collectief is BOYBAND, de literaire boyband te gast. In gesprek met Luuk Heezen vertellen Wout Waanders, Jelko Arts en Martin Rombouts over hoe ze een boyband en literatuur combineren. ‘We stelen van allebei de kanten om een soort raar Frankenstein-monster te maken.’

Na zijn bezoek aan de tentoonstelling rond het oeuvre van General Idea in het Stedelijk Museum Amsterdam, opent er een deur naar het verleden van Erik Wong. ‘In een aantal korte gedachten, observaties en herinneringen probeer ik grip te krijgen op de complexe en verwarrende strijd tegen een dodelijke ziekte, die de mainstream nauwelijks raakte maar hard toesloeg in de marge. Wat heeft die strijd aan beelden opgeleverd en wat hebben die beelden teweeggebracht?’

Het Stedelijk Museum Amsterdam presenteert vijf decennia kunstenaarschap van multitalent Felix de Rooy met film, theater en beeldende kunst in talloze verschijningsvormen van schilderijen tot assemblages en van collages tot wandkleden. De Rooy onderzocht thema’s die op dit moment nog steeds actueel zijn, waaronder de doorwerking van het koloniale verleden, alledaags racisme en de betekenis van Afro-Caribische en queer identiteiten binnen de kunst. Leana Boven bezocht Apocalypse met programmamaker Max de Ploeg. ‘Deze instituten zijn inherent koloniaal.’

Kunstpraktijken die zelfstimulerende expressie omvatten, zijn lange tijd gegroepeerd onder de naam ‘Outsider Art’, een omstreden term die autodidactische kunstenaars en kunstenaars met een handicap letterlijk buiten het middelpunt van het artistieke discours plaatst. Veel van deze praktijken worden gekenmerkt door hun directheid, waarbij het maken gedreven lijkt te worden door een verlangen naar interactie met de wereld. Dat kunst emoties kan overbrengen, snappen we wel, maar hoe zit het met de sensatie van de hand die tegen het papier duwt, met het voelen van een kleur in je buik, met het vasthouden van een camera met flapperende handen? Wat als we kunst benaderen vanuit de lichamelijke bewegingen die ten grondslag liggen aan haar totstandkoming, en onze focus verleggen naar de zintuiglijke ervaring van het maken? En hoe maken we ruimte voor praktijken waarin de lichamelijke stimulatie van het maakproces even belangrijk, of zelfs belangrijker is dan het resulterende werk? 

Middels haar Touch Based Art Rituals en haar kunstprojecten onderzoekt Neoza Goffin hoe psychologische verandering en genezing bij anderen kunnen ontstaan. Linda Selena Boos bezocht het volledig in lila gehulde atelier van Neoza en sprak haar over haar praktijk waarin rituelen, tantra en verwerkingsprocessen samenkomen: ‘Aanraking, ook van vreemden, is iets dat onze lichamen nodig hebben.’

In de allereerste aflevering van Kunst is Collectief – de voorjaarsreeks van Kunst is Lang – zijn Tessel Brühl, Roos Pollmann, Flavia Faas en Céline Talens van Questions Collective te gast. Als welke lekkernij voelen zij zich op de dag van de opname? In gesprek met Luuk Heezen vertelt Questions Collective over hoe deze vraag en andere werkvormen bijdragen aan het blijven ontwikkelen van hun collectieve samenwerking, wat het belang is van een opperhoofd per project en over de ongekende kracht van ‘emergency eggs’.