Geschiedenis

Eerder deze maand overleed de Antwerpse pionier Guillaume Bijl (1946 -2025). Aan het begin van zijn loopbaan maakte Bijl vooral transformaties van kunstruimtes. In een beursstand op de Kunstbeurs van Bazel in 1984 installeerde hij een pseudolampenwinkel en begon zijn hyperrealistische spel met de werkelijkheid. Het werk sloeg in als een bom. Hij becommentarieerde daarmee het Belgische staatsbeleid om bestaande kunstruimtes andere functies te geven. Hij reageerde daarop door presentatieruimtes in te richten als reisagentschap of autorijschool, een schietoefenzaal of een vergaderzaal. Vandaag herpubliceren we het interview dat Alex de Vries eerder met hem voerde. 

Deze week is Jerrold Saija te gast bij Kunst is Lang. Jerrold onderzoekt via foto’s, sculpturen, video’s en installaties hoe herinneringen worden opgeslagen, of juist vervagen. Samen met Finn Maätita maakte hij de tentoonstelling Tones of the Ecotone, te zien tot en met 14 juni in Foam in Amsterdam, waarin de sagopalm centraal staat. Van die boom wordt op de Molukken eten gemaakt, de takken dienen als bouwmateriaal en de palm wordt zelfs als een soort voorouder beschouwd.

De voortekenen zijn gunstig, het lijkt erop dat de lente langzaam zijn intrede doet. Dat betekent een spoedig einde aan onze winterslaap. Nog één keer kiezen we als redactie een aflevering uit het archief, dit keer die met regisseur Oeke Hoogendijk. Volgende week zijn we er weer, met nieuwe afleveringen!

Overgeërfde trauma’s staan centraal in A real pain, de tweede film van Jessie Eisenberg – een eigenzinnige combinatie van een buddy comedy en een Holocaustfilm. De neven David en Benji reizen af naar Polen, om de plek te eren waar hun net overleden Joodse grootmoeder woonde. In de sobere apotheose van de film, bezoeken ze concentratiekamp Majdanek. Maurits de Bruijn bekeek A real pain en maakte kennis met een vorm van representatie die hij voorheen niet kende.

Maurits de Bruijn bezocht in het Zeeuws Museum de slavernijtentoonstelling. Hoewel de vroegmoderne Staten van Zeeland verantwoordelijk zijn voor 45 procent van de totale Nederlandse rol in de deportatie van tot slaaf gemaakten, wordt dit slavernijverleden in de provincie nog nauwelijks erkend. Blijk daarvan geven ook de racistische leuzen op het slavernijmonument Kom van Zeus Hoenderop dat maar kort in de openbare ruimte te zien was. Rekenschap afleggen over ons verleden gaat met ongemak gepaard. Dat maakt ook het werk van Buhlebezwe Siwani zichtbaar: ulwela amaza in ROZENSTRAAT toont zwarte performers die op verschillende locaties in Amsterdam en Middelburg ‘dansen’. ‘Vooral de groepschoreografieën maken indruk, ze representeren al die zwarte lichamen die door witte Nederlanders zo onmenselijk zijn behandeld, ze eisen ruimte op en daarmee erkenning.’

De Sloveense architect en stedenbouwkundige Jože Plečnik (1872-1957) is een figuur die gehuld gaat in verhalen en mythes, en tegelijkertijd een nationale culturele heldenstatus geniet. Bart Lunenburg resideerde in het Plečnik Huis en ontwikkelde daar de solotentoonstelling To Decide Where The Shadow Falls. Lunenburg is geïnteresseerd in hoeverre de persona van één architect, met diens persoonlijke voorkeuren, angsten, verlangens en politieke ideologie de manier bepaalt waarop we private en openbare ruimtes in een stad beleven. Hoe leven we in de sculpturale droom van een architect? Sculpturen die historisch gezien vrijwel uitsluitend zijn vervaardigd door mannelijke architecten?

Deze week is Ahmad Mallah te gast bij Kunst is Lang. De verschrikkingen die nu in Palestina plaatsvinden komen op verschillende manieren terug in zijn werk: op polaroids zien we zijn naakte lichaam, gekneveld en soms geblinddoekt, met daar overheen rauwe streken verf die geweld suggereren en zijn identiteit op de foto uitwissen, zoals dat gebeurt bij de duizenden Palestijnen die worden vermoord. Voor zijn schilderijen kiest Ahmad voor een zachtere verwerking van de continue stroom gruwelijke beelden: ze worden weergegeven in gedempt roze, paars en oranje, en krijgen door de plaatsing van bloemen of een olijfboom op de voorgrond een minder intens karakter.

Pieter Paul Pothoven deed onderzoek naar RARA: de Revolutionaire Anti-Racistische Actie. Hij werkte hiervoor nauw samen met de (oud) activisten en verzamelde alle mogelijke informatie in een archief. Daarnaast maakte hij diverse werken over RARA. ‘We werkten aan de parameters van het project. De belangrijkste: RARA moet anoniem blijven. RARA blijft ra-ra. Niets mag terug te voeren zijn op personen.’

Laure van den Hout zag de extatische film The Book of Flowers van Agnieszka Polska en werd gegrepen door parelachtige bloemknoppen en hallucinante meeldraden. Is het mogelijk om de biologische loop der dingen te veranderen, vraagt de voice-over van de film. En zo ja, wat zou daarvan de prijs zijn? Laure trekt een parallel met de onlangs verschenen film The Substance en schreef een kort essay over maakbaarheid en het hoofdpersonage dat de mens zich waant.