Eenzaamheid

De bruine kroeg dreigt te verdwijnen. Het CBS meldde dat er in iedere week van 2023 zo’n drie bruine cafés hun deuren voorgoed sloten. Deze tendens vormt het vertrekpunt voor ‘doesn’t last then, does it?’ – een tentoonstelling van het resort in café de Souffleur in Groningen. Adriënne van der Werf schreef een ode aan de bruine kroeg: ‘Misschien is dat wel de schoonheid van zulke plekken: herinneringen sterven met de mensen die er waren en krijgen geen plek in geschiedenisboeken of archieven. In een wereld die steeds generieker wordt, waarin steden op elkaar beginnen te lijken, waarin alles gedocumenteerd moet worden – met telefooncamera’s en Google-reviews – zijn juist de plekken die zich daaraan onttrekken van een andere orde.’

In het Stedelijk Museum Amsterdam zijn in de tentoonstelling Circulate werken te zien van 21 kunstenaars die het medium fotografie op diverse en vernieuwende manieren inzetten. Jorne Vriens gaat voor Mister Motley de komende maand in gesprek met 3 van deze makers. Vandaag is de beurt aan Robert Glas: ‘Wat ik fijn vind aan de beeldende kunst, is dat je niet bent gebonden aan bestaande formats en andere kaders. Je kunt echt vanaf het begin af aan uitzoeken wat de vorm moet zijn.’

Laure van den Hout zag de extatische film The Book of Flowers van Agnieszka Polska en werd gegrepen door parelachtige bloemknoppen en hallucinante meeldraden. Is het mogelijk om de biologische loop der dingen te veranderen, vraagt de voice-over van de film. En zo ja, wat zou daarvan de prijs zijn? Laure trekt een parallel met de onlangs verschenen film The Substance en schreef een kort essay over maakbaarheid en het hoofdpersonage dat de mens zich waant.

Berber Meindertsma bezocht Kunsthuis SYB voor de 4e Triënnale van Beetsterzwaag. De titel van de triënnale, It hûs is net ien, zette haar aan het denken over haar eigen ouderlijk huis, dat eveneens in Friesland stond, en wat het is dat een huis een (t)huis maakt. Ze gaat in gesprek met verschillende residenten van Kunsthuis SYB en reflecteert op vragen als ‘wat is een huis?’ en ‘hoe verhoudt die persoonlijke ruimte zich tot de wereld daarbuiten?’, die beladen voelen met de dagelijkse bombardementen van huizen in de oorlogen die worden gevoerd, de alsmaar stijgende huizen- en huurprijzen, en het strenger wordende asielbeleid.

Wolter de Boer verkent in dit essay aan de hand recente tentoonstelling Matthew Wong | Vincent Van Gogh: Painting as a Last Resort in het Van Gogh Museum hoe het contextualiseren van hun oeuvre aan de hand van hun mentale gezondheid en hun suïcide de beleving van het werk kleurt. Wolter bevraagt op een verfijnde manier dit soort pogingen om het gesprek over mentale gezondheid open te breken en welke rol taal daarin speelt. ‘Psychische gezondheid is mijn vak – als psycholoog probeer ik dagelijks een ruimte te scheppen waarin mensen kunnen spreken over de narigheid die zich voordoet in hun hoofden, hun relaties, hun levens. Taal is, uiteraard, essentieel in mijn werk – het is eigenlijk het enige instrument dat ik kan inzetten om me een voorstelling van iemands binnenwereld te maken.’

Deze week is Sanne Kabalt te gast bij Kunst is Lang. Sanne maakt sferische foto’s, die ze vaak vergezeld laat gaan van andere media. In haar boek Waar winter was worden foto’s afgewisseld met dichtregels. In haar werk over slaapliedjes, die soms frustraties of zelfs agressie van de moeder bevatten, was haar eigen stem te horen, en in haar meest recente project over het smeltende ijs van het Noordpoolgebied zien we geschreven gedachten en videobeelden van de klomp ijs die ze liefkozend in haar handen heeft. We proberen erachter te komen waar de unieke kracht van elk van deze media ligt.

‘Het lezen van Mijn moeder lacht doet pijn,’ aldus Lena van Tijen. ‘In lange zinnen zonder interpunctie, waarin het perspectief verspringt tussen eerste en derde persoon, tekent zich een beeld af van een vrouw die een afgrond nadert.’ Lena schrijft over de memoires van Akerman, de tentoonstelling Chantal Akerman. Travelling in Bozar, en over een moeder en dochter die een intens vervlochten leven leiden. ‘Donkere gedachten zijn zwarte gaten, je kunt erin verdwijnen. Dit betekent niet dat de donkerste gedachten ook het meest waarachtig zijn.’