Oorlog

De Palestijns-Syrische kunstenaar S.T.A.T.E.L.E.S.S. zamelt met de verkoop van zijn portrettenserie Lost and Never Found geld in voor het Palestine Children’s Relief Fund. Maurits de Bruijn schrijft over de serie: ‘De werken lijken zoveel mensen wier identiteit is afgepakt weer een gezicht te geven. Dat komt deels door hun letterlijke fluïditeit, de waterigheid waarmee ze zijn geschilderd. Precies die techniek brengt me ook op een andere gedachte: dat deze mensen dreigen te verdwijnen, als we niet oppassen.’

Verwoest Huis 11 is een semi-permanente installatie van Marjan Teeuwen bij BRUTUS in Rotterdam. Volgens het door haar beproefde recept van slopen en bouwen, bouwen en slopen is Teeuwen met een aannemer en vijf teamleden de muren, vloeren en plafonds te lijf gegaan en heeft zij het gebouw van binnen versplinterd tot een veredelde ruïne, een georganiseerde chaos van beton, baksteen, planken, gekapseisde stalen balken vol roest en vocht, kortom: een orgie van puin. Wilma Sütö daalde af in de schemering van dit pand, ‘dat onvermijdelijk doet denken aan oorlog en verderf.’

Tom Jansen Klomp bezoekt Museum Arnhem waar de tentoonstelling Kunst in het derde rijk – verleiding en afleiding te zien is: een verzameling schilderijen en beeldhouwwerken die in de jaren 1930 en 1940 van de vorige eeuw bij de Große Deutsche Kunstaustellungen in München werden gepresenteerd als meesterwerken uit nationaalsocialistisch Duitsland. Op zaal raakt Tom in gesprek met een tweetal bezoekers over de morele dilemma’s die de werken in deze tentoonstelling oproepen. ‘Mogen we deze schilderijen mooi vinden, en kunnen we deze schilderijen zelfs mooi vinden?’

Samboleap Tol is de winnaar van de Dolf Henkes Prijs 2023, een stimuleringsprijs voor Rotterdamse kunstenaars. Roxane Soudagar ging met Samboleap in gesprek over de totstandkoming van haar kunstenaarspraktijk en de combinatie van performance, storytelling, muziek, dans, tekeningen, installaties, inscripties en creative coding die ze daarin toepast om een wereld te creëren waarin haar eigen ervaringen als kind van Cambodjaanse migranten in het westen, de verzwegen trauma’s van de generatie van haar ouders en de culturele tradities van Zuidoost-Azië, versmelten tot één geheel.

Er zijn maar weinig kunstenaars die binnen enkele weken in staat zijn middels een kunstwerk commentaar te leveren op een actuele gebeurtenis, schrijft Maurits de Bruijn. Tina Farifteh maakt met de installatie ‘Ik en jij’ de oorlog moedig tot onderwerp. ‘[…] ‘Ik en jij’ schept ruimte voor twijfels, vragen en onzekerheden, voor de tastende woorden waar een oorlog en het discours eromheen geen ruimte voor laat.’

Kunstenaar Bart Lunenburg is geïnteresseerd in architectuurgeschiedenis en heeft een voorliefde voor (middeleeuwse) houtbouw. Wat begon als een ode aan het leven van zijn grootouders, leidde tot een doorlopend onderzoek naar vergeten folklore, beschermende symbolen en machtsverhoudingen binnen de landelijke architectuur van Oost-Nederland, die verschillende nieuwe kunstinstallaties heeft opgeleverd.

Een oorlog is méér dan gewonde soldaten, exploderende gebouwen, ronkende tanks, rokende ruïnes. In de tentoonstelling To Watch The War in BAK laten filmakers het onderhuidse en het alledaagse karakter van het Russische geweld zien. Lisanne van Sadelhoff bezocht To Watch The War met de Oekraïense architect en kunstenaar Lesia Topolnyk, die haar bezoek met een bekentenis begint: ‘Ik ben angstig nu ik hier sta. Het is terrifying.’

Lara Bongard droeg een rusteloos gewicht met zich mee, een gevoel van je overal en tegelijkertijd nergens thuis voelen. The Girl Who Crossed the River with a Tablecloth is een persoonlijke queeste naar haar versplinterde wortels in het voormalige Russische Rijk (het huidige Oekraïne). Met dit project doorbrak ze de generatiestilte om te zoeken naar de onzichtbare werelden van haar joodse voorouders. Met ‘Een draagbaar thuis’ schreef ze een essay over dit werk.

Tijdens een bezoek aan het Kröller-Müller Museum raakt Fiep van Bodegom in gesprek over het futurisme met beveiliger Inge die er al twintig jaar werkt: ‘Ik denk dat de visie van de futuristen naïef was, we willen niet wonen in betonnen gebouwen zonder bomen, alleen omdat dat technisch mogelijk is. Als je nu terugkijkt naar die tekeningen zonder bomen en de verheerlijking van techniek, van een economie van fossiele brandstof, denk je, hadden we maar een andere weg ingeslagen.’