Daan Paans – Rhinoceros, T-Rex en andere representaties van het ongeziene

Rhinoceros, de titel van de door Dürer getekende neushoorn gold eeuwen als natuurgetrouwe verbeelding van dit dier. Veelvuldig werd het gebruikt als mal voor nieuwe verbeeldingen, in de kunst maar ook in de wetenschap. Dürer, bekend vanwege zijn natuurgetrouwe representaties van flora en fauna had nooit een neushoorn in levende lijve mogen aanschouwen. Hij tekende het dier aan de hand van mondelinge inlichting en oude schetsen van een onbekend maker. Door deze verbeeldingsslag vanuit taal naar beeld ontstonden er fouten in de representatie. 
In mijn nieuwe project getiteld naar deze verbeelding Rhinoceros, onderzoek ik middels verscheidene case studies dergelijke denkmodellen en welke invloed deze hebben op ons collectief beeldgeheugen. Vanuit deze case studies creëer ik een fotografisch tegenbeeld waarbij ik vraagtekens bij de originele representaties zet. 
Voor de Salon van mister Motley doe ik een aanzet naar verder onderzoek naar de invloed van representaties van deep time op ons collectieve beeldgeheugen.
Dit heeft geleid tot een serie tekeningen; Ik heb verscheidene leeftijdsgroepen en etniciteiten gevraagd in een minuut een dinosaurus te schetsen zonder eerst naar bestaand materiaal te kijken. 

Afbeelding 1tm3) De originele tekening van Dürer en twee varianten uit latere tijden.

4tm7) Hoe verbeelden we zaken uit het verre verleden die geen mens ooit gezien heeft? Dinosaurussen zijn hier een goed voorbeeld van. In films als Jurassic Park worden ons deze dieren getoond alsof we ze echt voor ons zien lopen. Dergelijke films fungeren als een soort tijdsmachine, waarbij het onderwerp vaak als realistische representatie wordt getoond. De representaties zijn naar mijn inzien soms zo tastbaar dat ze onze kijk op het heden veranderen.

In deze korte beeldserie is te zien hoe de kijk op de dinosaurus in de loop van de eeuwen is veranderd. We beginnen met een vroege representatie uit halverwege de negentiende eeuw om daarna te eindigen met een van de laatste beweringen, dat dino’s veren zouden hebben. Een bewering die in de volgende tekeningenserie duidelijk nog geen plaats in ons beeldgeheugen heeft veroverd. 

8tm19 ) Om inzicht te krijgen wat dergelijke verbeeldingen met ons collectief geheugen doen heb ik mensen van verschillende generaties uit verschillende delen van de wereld gevraagd om in 1 minuut een dinosaurus te schetsen zoals die als eerste in hun gedachten opkomt. 

20 tm 21 ) Afsluitend een voorproefje op mijn project Rhinoceros dat vanaf half Januari 2016 in LhGWR Den Haag te zien zal zijn. In de getoonde beelden ga ik in op de herleving van de Auroch; een dier dat in de zestiende eeuw uitstierf. De gerepliceerde grottekeningen van Lascaux gelden als model voor hoe het dier eruit zag en hoe het nu in een nieuwe vorm tot wederopstanding komt.

Website Daan Paans