De nostalgie van vandaag
Vroeger had mijn oma een kleurrijke jukebox waar maar één kinderliedje op stond ‘Hoofd, schouders, knie & teen’. Ze had de single eigenhandig geïnstalleerd, de titel en artiest stonden in haar handschrift vermeld achter nummer 24.
Zaterdag 3 september opende Nest ‘Happy Like Yesterday_’, een tentoonstelling waarin getoond wordt dat de ontwikkeling van technologie oneindig veel mogelijkheden biedt tot nostalgie. Een verwrongen stem echoot door de ruimte, er wordt iets gezegd ook al vormen de klanken geen woorden. Ik kan het niet verstaan.
Twee geleefde handen bespelen een bandrecorder. De film toont een dame die verkeerd uitgesproken Tsjechische tongbrekers corrigeert. Een witte lapjas hangt over haar schouders, voor haar staat haar instrument die ze met engelengeduld behandelt. Nauwkeurig wordt de band beluisterd, waarop ze vervolgens zorgvuldig verkeerde stukjes geluidsband met twee knipjes van de schaar verwijderd. De juiste stukjes tape worden met een drupje lijm weer aan elkaar gehecht, haar wijsvinger strijkt de band glad. Roman Štětina zet in Nest belegen ambachten nog eenmaal op een voetstuk; als een ode aan het menselijk geduld.
Enerzijds biedt technologie innovatie, anderzijds buit het zichzelf hiermee uit. De orde van de dag transformeert razendsnel naar een ingang tot heimwee. Hetgeen wat vandaag vernieuwing biedt, heeft morgen zijn functionele charmes alweer verloren. Verlies en gevaren wensen komen tezamen in een arena van nostalgie, waaruit we enkel met zekerheid kunnen concluderen dat het verleden plaats heeft moeten maken voor het heden.
Joep van Liefland laat met zijn installatie licht schijnen op deze nostalgie van vandaag. Een wand beladen met videobanden, geleefde recorders en televisies laat je voor even weer de sneeuw op de buis missen. In Berlijn begon hij een alternatieve videotheek, waar hij wellicht onbedoeld werkte aan een tijdscapsule. De installatie belichaamd een vergane glorie, zijn collectie is ingehaald door het oneindig digitaal aanbod. Het struinen langs honderden videobanden, gesorteerd op genre, wordt vereenvoudigd door het kopje: ‘Netflix heeft deze aanbeveling voor u’. Zonder ook maar een stap buiten de deur te doen.
In een gedateerde videotheek stond onder het genre ‘sci-fi’ de robuuste VHS band; Tron (1982). Deze cultfilm treedt op als dé inspiratiebron voor Harold de Bree.
Tron schept op een futuristische, en vandaag de dag wellicht lachwekkende manier een beeld van een toekomst met technologie. De computer wordt daarbij beschouwd als een uitbreiding van het menselijk intellect; technologische uitrustingen bieden een pantser waarmee men zichzelf razendsnel kan verplaatsen. Deze bewegingen worden in de film vertaald in felle lijnen die over het scherm razen. Één van deze geanimeerde, vooruitstrevende luchtvoertuigen [de Recognizer] zet De Bree om in een ruimtevullend monument. Het zwart met rode gevaarte zweeft tussen het plafond en de vloer van Nest waardoor het virtuele karakter wordt benadrukt en evenzeer ontkent door zijn aanwezigheid.
De snelheid waarmee techniek jaagt naar vernieuwing schuurt aan de verhoudingen tussen mens en technologie. Het heeft nieuwe perspectieven geboden voor ambacht, maar de menselijke hand lijkt een steeds kleinere rol te vervullen in de toepasbaarheid van technologie.
Ingmar König toont videobeelden uit fabrieken in combinatie met bonte fitnessbanken, allen ontdaan van hun functie. Zelfs wanneer het lichaam zich in vreemde hoeken en bochten wringt, zal het niet lukken zichzelf middels het bankje te trainen. De werken vallen op zijn plek wanneer de videobeelden me wijzen op de fysieke uitputting die het fabriekswerk van onze voorouders heeft geëist; de beelden tonen ruige omstandigheden waar men zich van 9 tot 5 in beweegt. Inmiddels worden deze uitputtende taken vervuld door krachtige mechanische armen. Tegenwoordig verlangen wij bijna nostalgisch terug naar dit soort lichamelijke uitputting waardoor marathons, bootcamps en sportscholen hoogtij vieren.
Bezoek Happy Like Yesterday_ nog tot en met 30 oktober 2016 bij Nest, 2518 RA Den Haag.
Deelnemende kunstenaars: Joep van Liefland, Harold de Bree, Yves Scherer, Ingmar König en Roman Štětina
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl