Ieder moment is nieuw – over het beeldend werk van Sarah Neutkens

Het zijn grote woorden, ‘niets’, ‘ooit’ en ‘altijd’. Neutkens benadert alomvattende, existentiële levensvragen in snapshots. Ze heeft altijd een camera op zak, vermengt analoge, soms korrelige beelden gemaakt met een point-and-shoot camera met secuur gekaderde iPhone foto’s. Ik zie haar geliefde (tevens haar muze), haar huis: daar waar haar blik op valt, oftewel hetgeen haar niet meer loslaat. Death of Venus, waarop te zien is hoe een schelp als asbak wordt gebruikt, hangt naast Birth of Venus, waar de muze van de kunstenaar naakt op een bed ligt, de dunne gordijnen dichtgetrokken. Neutkens combineert de schoonheid van het natuurlijke zoals het lichaam met intieme momenten die zich plotseling aandienen. Gevoed door haar studie kunstgeschiedenis, verwijst ze in de fotografische werken naar schilderijen van schilders als Sandro Botticelli en zijn verbeelding van Venus en zie je ook invloeden van Henri Matisse terug in de houdingen van vrouwfiguren die hij knipte uit papier.

Wat ze ziet legt ze vast hoe ze het observeert op het ogenblik dat het zich voordoet, waardoor ik me als toeschouwer in Neutkens’ blik waan. Van vogelperspectief tot horizontale zijligging, van ooghoogte tot surrealistisch dichtbij. De warme kleuren zorgen ervoor dat ik me welkom voel, alsof ik in de herinnering van de maker mag stappen, hoewel dat naast architectonische structuren en de vastgelegde reflectie op kabbelend water ook de innigheid van blote lichamen in een bed betreft.

Ik herinner me een gesprek met een vriend in onze studententijd, terwijl we van de kunstacademie naar huis fietsten, nog vol filosofische ideeën die tussen onze oren suisden. ‘Maar eigenlijk, als je het op die manier bekijkt, is ieder moment een eerste keer. Er is nooit iets hetzelfde. De omstandigheden zijn altijd anders. Of het nou om kleine of grote dingen gaat.’

Niets is ooit altijd zou kunnen worden gedefinieerd als een liefdevolle registratie van een leven. Neutkens creëert – als beeldend kunstenaar, componist, model en schrijver – omdat ze niet anders kan. Ze wordt geïnspireerd door politiek activisme, zoenen, gekreukelde lakens en autorijden. ‘Het moment’ bewust ervaren, omarmen en liefhebben staan daarbij centraal. Neutkens realiseert zich dat het belangrijk is te dansen en ondertussen te strijden voor de vrijheid van anderen. Het leven is een onophoudelijk proces van transformatie. Niets blijft zoals het ooit was en tegelijkertijd gaat er niets verloren.

Later lees ik in Mijn moeder lacht van filmregisseur, scenarioschrijver en kunstenaar Chantal Akerman: “Niks is ooit voorbij. Alles kan altijd opnieuw beginnen. Niet op dezelfde manier maar toch opnieuw beginnen, vooral als je mensen op straat ziet slapen en daar zijn er steeds meer van en ik wend mijn blik af als ik ze zie, ik wend mijn blik af omdat ik daar niet tegen kan en hoewel ik een groot appartement heb nodig ik ze niet uit om bij mij te komen slapen.” Waarvoor voel je je verantwoordelijk? Wat trek je je aan? Wanneer besluit je tot het vereeuwigen van een ervaring? Net zoals dit fragment, herinnert Niets is ooit altijd me eraan het leven in al zijn voorbijgaande gebeurtenissen vast te leggen, want ieder moment is nieuw.

Niets is ooit altijd is nog te zien tot en met 1 september 2024 in de Tuingalerij van het Noordbrabants Museum in Den Bosch.