Ode to the ‘Old talent’
Voor mijn baan naast mister Motley kom ik vaak bij oude mensen thuis. Ik help hen met de dingen die ze zelf niet meer zo goed kunnen. Op die manier kom ik de laatste tijd veel bij een man over de vloer. ‘s Ochtends trekken we hem samen zijn steunkousen aan, maar verder doet hij eigenlijk alles zelf. Het is een echte levensgenieter. Zo trekt hij er wekelijks op uit met het bootje dat aan de steiger in de achtertuin ligt, biljart hij met ‘de jongens’, is hij op zaterdagavond steevast in de kroeg aan het einde van de straat te vinden èn bezoekt hij regelmatig zijn kunstenaarsvrienden in hun ateliers.
Zijn huis is gevuld met aquarellen, olieverfschilderijen, etsen en pentekeningen
die hij zelf door de jaren heen gemaakt heeft. In zijn jongere jaren volgde hij naast zijn werk als timmerman een opleiding aan de tekenacademie en is sindsdien niet meer opgehouden met het maken van kunst. De vorige keer dat ik bij hem was liet hij me een boek zien dat zijn kinderen voor hem lieten drukken: een verzameling van zijn eigen werk, vooral stillevens, landschappen, zeestukken en stadsgezichten. Het Noord-Hollandse landschap is in veel van die stadsgezichten en landschappen onmiskenbaar vertegenwoordigd, maar af en toe komen ook taferelen afkomstig uit zuidelijkere streken voorbij, die hij maakte op reizen en vakanties waarop hij altijd zijn teken- en schilderspullen meenam. Zijn onderwerpkeuze is misschien niet heel vooruitstrevend te noemen, maar zijn techniek getuigt van een enorme kunde: hij beheerst het vak tot in de puntjes.
Ouderdom wordt in onze maatschappij ervaren als iets negatiefs. Het onderwerp ‘ouderen’ wordt in de politiek vrijwel uitsluitend aangekaart in combinatie met termen als ‘bezuinigingen’ ‘vergrijzing’ en ‘pensioenleeftijd’. In plaats van ouder worden als een essentieel onderdeel van het leven te zien, worden ouderen door de politiek vooral als last voor de maatschappij ervaren. En dat terwijl ouderen een derde van onze samenleving uitmaken en er wordt vergeten dat ouderen veel gedaan en bereikt hebben in hun leven.
Hetzelfde verschijnsel lijkt de wereld van de beeldende kunst te zijn binnengeslopen. Er worden steeds meer talentenshows op poten gezet en nieuwe prijzen voor jonge makers in het leven geroepen, omdat we constant op zoek zijn naar ‘nieuw talent’. De opvatting dat kunst boven alles vernieuwend en vooruitstrevend moet zijn vindt breed voet aan de grond, waarbij vergeten wordt dat jonge kunstenaars vaak weinig tijd hebben gehad om verdieping in hun werk te krijgen.
We vergeten soms dat er veel kunstenaars zijn die hun hele leven kunst maken, zich vele jaren in hun onderwerpen hebben verdiept en daardoor met heel uitgebalanceerd werk komen. Dit dreigt door al dat aanstormend talent wel eens naar de achtergrond te verschuiven. Kunstenaars worden in hun beginjaren heel veel getoond, maar het gros verdwijnt daarna uit het zicht, omdat de focus van de kunstwereld alweer aan een verdere horizon speurt naar nieuws onder de zon.
De term ‘jong talent’ mag dan hip zijn, ‘oud’ talent valt zelden. We kunnen hierbij denken aan verschillende kunstenaars die tot hun laatste adem toe veel hebben bijgedragen aan de hedendaagse kunst of die nu nog steeds, ondanks hun hoge leeftijd en lichamelijke complicaties, doorgingen met het maken van kunst.
Een ander voorbeeld is Henk Peeters (1925-2013) die in april dit jaar overleed, terwijl in een film over zijn werk (Hollandse Meesters) die begin dit jaar werd uitgezonden nog te zien is hoe hij, hoewel zeer slecht ter been, nog steeds aan het werk is in zijn atelier.
Of beeldhouwer Carel Visser (1928-heden), wiens oeuvre inmiddels bijna zestig jaar omspant. Zijn gezondheid staat hem niet meer toe om meer dan een paar minuten per dag te werken, maar hij weigert ermee te stoppen. In 2012 stond hij nog opgenomen in de lijst van 100 kunstenaars die verkozen konden worden tot ‘Kunstenaar van het Jaar’.
Deze kunstenaars bewijzen dat aan het kunstenaarschap geen pensioenleeftijd gebonden is, maar dat het door je aderen stroomt. Ook ‘mijn’ meneer gaat nog steeds door met zijn werk, al doet hij het inmiddels wat rustiger aan. Af en toe neemt hij nog zijn schetsboek mee als hij er met zijn boot opuit is. Zijn meest productieve fase zit erop, maar wat laat hij een hoop moois na. Nadat ik zijn boek had zitten doorbladeren merkte ik op dat het fijn moest zijn om zo’n overzicht van zijn werk te hebben. ‘Denk je dat dit alles is dat ik gemaakt heb?’ riep hij uit, en toen begon hij hard te lachen.
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl