Durven we de geschiedenis van de moderne kunst te herschrijven ten faveure van een vrouw?
In de feministische leesgroep van Mister Motley en ArtEZ Studium Generale is kunstenaar Barbara Visser te gast.
De feministische leesgroep van mister Motley en ArtEZ Studium Generale nodigt iedere maand een gast uit in Walter Books Arnhem om samen met geïnteresseerden te luisteren, lezen en discussiëren. Op dinsdag 3 december is kunstenaar Barbara Visser te gast en vraagt de leesgroep zich af welke vorm van zichtbaarheid vrouwen in de kunsten ambiëren en realiseren, en welke voorbeelden daarvoor model kunnen staan? Wat is positie innemen, wat is zichtbaar zijn? Wil je onderdeel van het grotere verhaal zijn, en ook nog voor de eeuwigheid?
Wat is positie innemen, wat is zichtbaar zijn?
Momenteel doet Barbara Visser voor haar nieuwste film onderzoek naar wie de geestelijk vader (of moeder!) is van het iconische urinoir uit 1917. Was het Marcel Duchamp of toch Elsa von Freytag–Loringhoven? En als dat echt zo is, betekent het dat de oorsprong van de moderne kunst bij een vrouw begint, en niet bij de man waarvan we dat zo’n honderd jaar gedacht hebben. Mister Motley publiceert een brief van Barbara aan Elsa en onderaan vind je meer informatie over de desbetreffende leesgroep.
Beste Elsa, Amsterdam, 15 oktober 2018
Of een pisbak ook kunst kan zijn, is tegenwoordig geen vraag van betekenis meer.
Maar dat de oorsprong van ‘Fountain’ misschien een andere is dan we 80 jaar lang dachten, begint langzaam maar zeker tot ons door te dringen.
Het vermoeden, dat Marcel Duchamp met jouw sanitaire statement aan de haal ging, zingt al langer rond, en het bewijs dat jij de oermoeder van de moderne kunst bent werd eigenlijk al geleverd. Maar sommige feiten worden op het moment dat ze bekend worden niet geloofd, niet doorverteld en niet beschreven. Want dat een vrouw symbolisch aan de wieg van de Moderne Kunst zou hebben gestaan, paste tot voor kort domweg in geen enkel denkraam.
Natuurlijk ben je verrast om te horen dat het urinoir Marcels’ claim to fame is geworden toen je al bijna tien jaar dood en begraven was. Met dank aan André Breton en het Old Boys’ network. “Fountain” is inmiddels onder de naam “Marcel Duchamp” bijgezet als het belangrijkste kunstwerk van de 20e eeuw. Dat zal je ongetwijfeld verbazen. Wat mij verbaast is hoe het mogelijk is dat de brief aan zijn zus Suzanne, waarin hij schrijft dat er zojuist een urinoir bij de Society for Independent Artists is ingezonden door ‘een vriendin’, al zesendertig jaar wordt afgedaan als een verzinsel van de kunstenaar. Want die vriendin, dat was jij. Wie anders zou in 1917 zoiets bizars hebben gedaan? Jouw sculptuur “God”– dat trouwens ook jaren werd toegeschreven aan de man die het van een sokkeltje voorzag – is duidelijk ook ontsproten aan het brein van iemand die geobsedeerd is door afvoerputjes. Geen onderwerp voor Marcel als je het mij vraagt.
Want dat een vrouw symbolisch aan de wieg van de Moderne Kunst zou hebben gestaan, paste tot voor kort domweg in geen enkel denkraam.
Er is toch iets dat me ergert: was je te bescheiden of te slordig om je ideeën te claimen? Of was het insturen van de pisbak aanvankelijk gewoon een grap om de kunstwereld te kakken te zetten – “Taking the piss”? Mocht dat zo zijn, dan is die opzet grandioos mislukt – of juist niet?
Er is toch iets dat me ergert: was je te bescheiden of te slordig om je ideeën te claimen?
Een man die zich het werk van een vrouw toe-eigent, daar kennen we er nog wel een paar van. Schering en inslag in kunst en wetenschap! Natuurlijk zou ik deze film ook maken als het andersom was, wanneer een vrouw dit idee had geclaimd terwijl het eigenlijk uit de koker van een man gekomen was. Maar dat is nooit zo!
De geschiedenis van de Moderne Kunst zal herschreven moeten worden, ten faveure van een vrouw. En als daar ooit een goed moment voor was, dan is dit het wel.
Met hartelijke groet,
Barbara
De feministische leesgroep met Barbara Visser vindt op 3 december plaats vanaf 19.00 – 21.00 in Walter Books in Arnhem. Aan de hand van drie teksten bespreken we vormen van representatie waarin we onszelf herkennen, wat er anders zou kunnen en moeten, en hoe dat te bereiken. Meedoen? Meld je dan aan via deze link.
Voorbereiding:
- City of Women, een mini-essay van Rebecca Solnit, uit de bundel Who’s Story Is This? Old Conflicts, New Chapters.
- PDF treatment Barbara Visser Elsa von Freytag–Loringhoven
- Monumental Voice: een beeld van Aletta Jacobs in Den Haag (P 15 t/m 25)
Voertaal: Nederlands (Presentatie evt. in het Engels, discussie in het Nederlands, maar deelnemers kunnen ook participeren in het Engels.)
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl