De lijstjes van Jan Hoek

10 Dingen die je moet weten als je naar een kunstacademie gaat

1. Mocht je als kind altijd met veel plezier getekend hebben: bereid je voor, dat wordt er grondig uit geramd. Eenmaal van de academie kan het jaren duren voor je dat plezier weer enigszins terugvind.

2. Anders dan als je scheikunde studeert, bestaat er geen universele waarheid in de kunst. Leraren gaan met de grootste stelligheid dingen verkondigen die volkomen tegen elkaar indruisen. Wel is het meestal zo dat als al je leraren je werk slecht vinden dat ook zo is.

3. Elke academie en daarbinnen elke afdeling heeft bepaalde codes van wat wel kan en niet kan. Wees je je er bijvoorbeeld van bewust dat ze bij fotografie vooral de neiging hebben om een werk ‘een beetje te veel een grap’ te vinden terwijl op een andere afdeling het grootst mogelijke verwijt kan zijn dat een werk zichzelf te serieus neemt. 

4. Van alle tijd die je met school bezig bent gaat slechts een derde op aan werk maken. Een evenredig groot deel gaat op aan praten over werk en anderen horen praten over de werk. De overige tijd gaat op aan nadenken over hoe je jezelf kunt blijven motiveren werk te maken en niet alleen maar depressief thuis te zitten.

5. Die laatste bezigheid is ook echt heel belangrijk. Je bent geen fabriek die aan kan en dan zomaar kunst kan produceren. Je gaat je eindeloos suf piekeren over vragen als ‘is het belangrijker om nu ik eindelijk in een werkflow zit door te blijven werken aan mijn elastiekjessculptuur of is het belangrijker dat ik naar school ga zodat ik m’n les kunsttheorie niet mis?’

6. Je gaat les krijgen van leraren die je echt heel erg verschrikkelijk slecht vindt. Leraren waarvan je, heel cliché, gaat vinden dat ze enkel lesgeven omdat het mislukte kunstenaars zijn. Je zou daar ook zomaar gelijk in kunnen hebben. Toch moet je een manier vinden om daar mee om te gaan. Wat de beste manier is weet je nooit van te voren. Soms was het inderdaad beter geweest om jezelf een hoop frustratie te besparen en weg te blijven van al zijn lessen. Soms blijkt dat die heel erg verschrikkelijke leraar vooral zo heel erg verschrikkelijk is omdat hij zo heel erg verschrikkelijk gelijk heeft.

7. Welke afdeling je kiest, je zult altijd een ‘het gras is altijd groener aan de overkant’-gevoel houden en je afvragen of je niet veel beter op je plaats was geweest tussen die goed geklede sexy jongens en meisjes van ‘graphic design’.

8. De eerste paar jaar ga je waarschijnlijk veel werk maken met jezelf in de hoofdrol. Jezelf gephotoshopt terwijl je met jezelf zoent. Foto’s van jezelf waarin je een interactie met de omgeving aangaat. Een filmpje met je gezicht terwijl het vertelt over jeugdtrauma’s of klaarkomt of probeert te huilen of zo lang mogelijk probeert niet te knipperen terwijl er pakken vla overheen worden gegoten. Oordeel niet te hard over de hoeveelheden narcistische kunst die je voor je kiezen krijgt de eerste jaren, het is een fase, de meeste houden er aan het einde van hun academietijd weer mee op.

9. Leraren bij wie je echt het gevoel hebt een soulmate gevonden te hebben kan je proberen bij te houden, eventueel voor de rest van je leven. Leraren op academies houden lang niet altijd strikt vast aan een officiële leraar/leerling-verhouding. Sommigen vinden het prima om vrienden met studenten te worden. Anderen om ook na je academietijd nog werkbesprekingen te hebben. Weer anderen zullen je vragen voor ze te werken of je aanraden in de grotemensenkunstwereld. En ook als je graag met je leraren naar bed wil, dan is daar op kunstacademies gemiddeld meer ruimte voor dan op andere leerinstellingen.

10. Als je ergens van nature al heel goed in bent, dan kan je er zeker van zijn dat al je leraren daar het meest kritisch over gaan doen. Ze willen niet dat je maakt wat je toch al kan, maar dat je nieuwe dingen probeert. Niet ‘produceren’, maar ‘onderzoeken’. Dus denk niet automatisch als al je leraren je talent voor schilderen met de grond gelijk maken dat je ook echt niet kan schilderen. Dit lijkt in tegenspraak met het tweede advies en dat is het ook, maar dat vele dingen naast elkaar kunnen bestaan is misschien wel het belangrijkste wat je leert op de academie.

50 tips voor kunstenaars zonder eigen ideeen
 

Van de redactie hoorde ik dat de tips om een werkblokkade te doorbreken, een tijdje geleden geplaatst op Mister Motley, één van de beste gelezen stukken is. Blijkbaar hebben kunstenaars met weinig inspiratie in ieder geval wel de inspiratie om naar deze site te gaan. Aangezien ik een wekelijkse lijstjesrubriek ben begonnen op Mister Motley wil ik beginnen met waar blijkbaar behoefte aan is: ideeën voor kunstenaars. Ik zelf heb het probleem dat ik juist altijd te veel ideeën heb, maar ik de meeste van mijn ideeën vaak niet kan uitvoeren omdat ik er te ontechnisch, dom, bang, druk of verveeld voor ben. Ik zou dus blij zijn als anderen ze uitvoeren. Sowieso vind ik dat het hele idee dat je je eigen ideeën moet bedenken enorm overschat is. Volgens mij is de enige manier om uit een blokkade te komen, totaal willekeurig een idee kiezen en er net zo lang aan doorwerken tot het idee toch je eigen is geworden.

1: Begluur één van je buren op dagelijkse basis en probeer zonder dat je buurman of buurvrouw het weet een episch lange film of een ruimte vullende installatie over zijn of haar leven te maken.

2: Maak een film en nodig al je vrienden uit voor de premiere. De film moet gaan over alle dingen die je stoort aan je vrienden maar nooit durfde te vertellen, tot in detail uitgelegd. Of misschien nog leuker: door acteurs nagespeeld.

3: Bouw een martelhuis voor datgene wat jij het meest haat in deze wereld, of dat nou Senseo-apparaten, Chinezen of je opa en oma zijn.

4: Ga ergens een maand wonen waar je zeker weet dat je er heel eenzaam gaat worden (Krommenie, Kizichstan) en maak daar werk over.

5: Krijg iemand anders zover om van diegene een levend kunstwerk te maken. Je mag diegene dan aankleden, hoedjes voor maken, tatoeëren, schminken, wat jij maar wil.

6: Probeer een tijdje in je eigen woonplaats te leven als iemand van een andere stam, of dat nou een Surma (met die schijven in hun lip) of een Atzec is, maar probeer je heel rigoreus aan alle tradities van die stam te houden en ook traditionele objecten en artefacten van deze stam te vervaardigen.

7: Start een brievenproject. Neem een week vrij, je mag niks anders doen dan brieven schrijven die je ook echt moet versturen met de post, je mag zelf weten aan wie, je mag alleen echt niks anders doen die week.

8: Maak een kunstwerk van je kamer. Het materiaal om dit mee te doen zijn de spullen in je kamer, je mag eventueel wel plakband en spijkers en zagen en hamers extra in huis halen. Voor de rest moet je maar proberen dingen uit de koelkast op de muur te plakken, je tafel zo neer te zetten dat het een sculptuur wordt, alles te ordenen op vorm of wat jij dan maar nodig acht om van je kamer een kunstwerk te maken.

9: Maak tekeningen van zoveel mogelijk verschillende mensen, dieren, monsters en andere wezens die je maar kan verzinnen. Van Pamela Anderson tot E.T., knip ze vervolgens allemaal in drie stukken en plak onder elk hoofd een romp en onderlijf van iemand anders.

10: Geef een diner in je huis en nodig ongeveer vier keer zoveel mensen uit dan ooit in je huis zullen passen, ook veel mensen die je niet kent en zorg dat eigenlijk de hele vloer en alle tafels al gevuld zijn met schalen met eten. Maak wel duidelijk dat mensen niet op de gang mogen staan.

11: Bak een taart in de vorm van een kasteel.

12: Verzin een alternatieve manier om van je huis naar buiten te komen en voer deze uit.

13: Teken een doolhof, maar op een papier van 5 bij 5 meter en heel gedetailleerd en zorg ook dat het heel mooi wordt.

13: Begin een eenmansdemonstratie met spanborden en blijf dit serieus volhouden (dit idee heb ik geloof ik gestolen van Klaar van der Lippe).

14: Maak een schilderij in enkel de kleuren lime en lila dat niet lelijk mag worden.

15: Maak tien verschillende plattegronden van je eigen buurt, waarin elke plattegrond iets zichtbaar moet maken wat je normaal niet ziet.

16: Bedenk wat je lievelingswerk is en maak het exact na, maar dan beter.

17: Koop een enorm doek en teken de complete inhoud van je lievelingsboek, inclusief alle personages en verhaalwendingen.

18: Maak een ruimtevullend kunstwerk dat een ode is aan de kunstenaar die je het meest haat

19: Kies een plek waar je normaal nooit komt, misschien wel een tafeltje bij Bakker Bart en ga daar voor een periode elke dag naartoe om te tekenen/schilderen.

20: Vind je slechtste werk terug en maak het vervolgens exact zo na, maar dan minstens tien keer zo groot.

21: Maak een schilderij over de liefde dat niet zoetsappig, maar ook niet ironisch.

22: Doe wetenschappelijk onderzoek of je de kleur van de uitwerpselen van je huisdier kunt beïnvloeden en zorg dat het blauw, paars, geel, rood wordt en maak daar werk mee.

23: Deze is vooral als je van jezelf weet dat je niet moeders mooiste bent: zet alles op alles om een carriere als supermodel te beginnen en maak over je pogingen een documentaire.

24: Werk met iemand samen en schilder beiden tien personages (bijvoorbeeld een dwerg, je moeder, een nazi, een Aldi-medewerkster, Ann Goldstein), maak vervolgens tien schilderijen waarbij op elk schilderij jouw personage een activiteit onderneemt met het personage dat je collega heeft geschilderd.

25: Vraag aan Google: ‘wat voor kunstwerk moet ik maken?’ en haal uit het eerste zoekresultaat het antwoord. Als je even iets niet meer weet, vraag het de hele tijd aan Google, bijvoorbeeld: ‘Moet ik meer zwart of juist meer wit in mijn werk gebruiken?’

26: Zoek een groep bestaande uit minstens tien bepaalde mensen van een bepaalde minderheid (, mensen in rolstoelen, leernichten, vluchtelingen) en betaal ze om 1x per week in jouw huis onder jouw regime kunst te komen maken.

27: Maak een lijstje van alle mensen voor wie je bang bent (ze moeten echt bestaan) en zoek ze allemaal op en vraag of je ze mag fotograferen.

28: Maak een kunstwerk over datgene waarvan jij zeker weet dat het het meest zuivere voorbeeld van het kwaad is (incest, de bio-industrie, dat soort dingen) en probeer in het werk te onderzoeken of er toch positieve kanten aan zitten.

29: Stel een lijst op van alle dingen waar je je voor schaamt en besef je dat die dingen een goed startpunt zijn voor nieuw werk.

30: Maak een obsceen groot kado, waar je minstens een maand aan werkt, voor iemand die je maar matig kent.

31: Pak een ouderwets papieren telefoonboek en bel systematisch alle nummers op en probeer met iedereen te overleggen wat voor werk je moet gaan maken. Neem deze gesprekken op en je hebt je werk.

32: Doe hetzelfde als in de vorige tip, maar probeer dan ook daadwerkelijk de werken te maken die je hebt besproken met de mensen die je telefonisch hebt gesproken.

33: Stel jezelf één vraag waar je echt vaak over nadenkt. Ik denk er bijvoorbeeld vaak over na hoe ik me voor kan stellen hoeveel mensen er in Amsterdam wonen en wat die mensen dan allemaal doen. Probeer vervolgens het antwoord op deze vragen te onderzoeken met kunstwerken in alle mogelijke media: schilderen, sculptuur, schrijven, fotografie, film, breien.

34: Lees een boek van een hele moeilijke filosoof die niemand kent en maak vervolgens een abstract werk waarvan jij vindt dat deze is gemaakt volgens de uitgangspunten van die filosoof. Ik vind dit maar een medium goed idee, maar veel kunstenaars doen dit als ze vastzitten geloof ik.

35: Verbeeld in een werk datgene wat je al je hele leven niet mag doen, maar wel wil doen. Je kans om eindelijk met een grasmaaier je zus te verpulveren!

36: Bouw een eigen droomwereld (maar een droomwereld mag er ook uitzien alsof Satan er woont, je bent tenslotte kunstenaar) en gebruik deze om een serie van mensen te fotograferen. Denk wel goed na waarom juist deze mensen in jouw studio gefotografeerd worden.

37: Houd een performance buiten op straat. Als je heel verlegen bent mag je ook een performance doen waarvan je denkt dat bijna niemand het door zal hebben.

38: Maak zelf iets waarmee je jezelf kunt vervoeren maar wat nog niet bestaat (dus geen fiets).

39: Start een labaratorium en begin met dingen brouwen zonder dat je direct weet welk doel je labaratorium gaat hebben.

40: Ga naar de natuur en verzamel schatten en maak daar werk over.

41: Ga wederom naar een plek waar je niet zo vaak komt (pretpark, bouwmarkt, een afwerkplek) en sta zo lang mogelijk stil op die plek. Je mag eten meenemen en je doel moet zijn er minstens 24 uur te blijven staan.

42: Maak een reeks foto’s waar jezelf in voorkomt zonder dat dit op wat voor manier dan ook narcistisch over kan komen.

43: Pak je meest mislukte foto’s bij elkaar, scan ze in en photoshop net zo lang tot je ze niet meer mislukt vindt.

44: Sluit je aan bij een politieke partij en probeer je bijdrage aan deze partij enkel in de vorm van kunst te voldoen.

45: Regel een kamer die niet meer gebruikt wordt en maak in deze kamer een installatie die enkel bestaat uit schimmel, die je hier dus bewust voor moet kweken. Verschillende soorten etenswaren geven verschillende soorten schimmels.

46: Probeer al die Nigerianen die geld willen en je spammails versturen om te kopen om kunst voor je te maken.

47: Het is mogelijk om de politieradar af te luisteren, volgens mij gewoon via het internet. Zoek uit hoe dat moet, ga naar een plek waar net een delict is gepleegd en bouw vervolgens net iets verderop (maar goed in het zicht) een installatie die nog veel verontrustender is (zoals zelfgemaakte naaktslakken van drie meter lang die je over de takken van een boom neerlegt.)

48: Start een tweepersoons-sekte waarbij naast jou als sekte-leider je maar één lid kan hebben. Die moet er wel echt in geloven.

49: Begin zonder vooroordelen met de meest zweverige new age cursus die je maar kunt vinden (ik raad Biotanza aan) en maak vervolgens een film waarin je alle dingen die je daar doet verfilmt, deze film moet echt mooi worden en niet cynisch, hoe cynisch je ook bent.

50: Stuur me een mailtje (info@janhoek.net ) als hier echt niks tussen zit, dan verzin ik er één speciaal voor jou en als ik het heel druk heb vraag ik of mijn stagiaire dat doet. Die is er wel alleen op vrijdag en niet elke week, dus heb wat geduld.

Waarom je als kunstenaar geen kunstbeurs moet bezoeken.
Ik was laatst op de Frieze in Londen. Ik ben er twee dagen geweest en beiden dagen begon ik optimistisch met niks meer dan wat onschuldige hoop dan wat mooie werken tegen te komen. Maar beide dagen eindigde met het duizelig uitlopen van de gigantische zuurstofarme hal, me ernstig afvragend of het al te laat is om een leven als dakdekker te beginnen, of een ander beroep dat niks met kunst te maken heeft.

Dat ging zo:

-De kunst wint het maar moeilijk van de mensen die er rondlopen. In de meeste musea heb je meestal enkel gezelschap van een paar rondsjokkende oma’s met steunkousen. Op de Frieze waan je je op een soort koninginnedag waarin de oranje hoedjes zijn ingeruild voor futuristische pauwenpakken en andere outfits waarmee je kan uitstralen dat je belangrijk bent in de kunstwereld. Bovendien heb je elke 5 minuten een gesprek in de trant van: ‘Daar rechts, naast die zilveren reuzenpanda, was dat niet Paris Hilton?’ waarna je gesprekspartner zegt: ‘Sorry, ik was even niet aan het opletten, ik dacht dat ik George Clooney bij die Braziliaanse galerie een werk zag kopen.’ Kortom: de mensen zijn vaak interessanter om naar te kijken dan de kunst.

-Er is dus weinig zuurstof.

-In tegenstelling tot musea ontdek je hier veel te snel wat de prijs is van je favoriete werken. En waar je in een museum het gevoel hebt dat je voor de prijs van je entreekaartje jezelf toegang hebt verschaft tot de kunst die je bewondert, kom je er hier achter dat het echte prijskaartje van je favoriete werken toch wel een getal van minstens zes nullen bevat.

-Als je eenmaal hebt ontdekt dat je je favoriete kunst dus nooit zal kunnen bezitten begin je je opeens af te vragen wat jij allemaal zou kunnen doen met het geld dat mensen hier rustig uitgeven voor zo’n aardigheidje voor boven de bank: een jaar op wereldreis, een nieuwe keuken, eindelijk je fiets naar de fietsenmaker brengen, een buitenhuisje in Tenerife.

-Vervolgens besef je je dat je dat geld ook zou hebben als een van die galeriehouders het wijze besluit zou hebben genomen om hier jouw werk te verkopen. Bij elk werk dat je vanaf dit moment ziet denk je: ‘Wat heeft deze kunstenaar wat ik niet heb? Ik bedoel, een haai op sterk water, is dat nou echt interessanter dan wat ik maak?’

-Je aandacht verschuift van de werken tot de galeriehouders. Zij zijn immers de mensen die ervoor gezorgd hebben dat je dit jaar alweer geen buitenhuisje op de Tenerife kan betalen. Terwijl je bij elke nieuwe stand als gehypnotiseerd naar de in casual chics peperdure designerkleren gehulde galerie-eigenaars staart, straalt je blik aan de ene kant pure onversneden haat uit, en aan de andere kant iets als: ‘JOEHOE! KIJK NAAR MIJ! ZIE JE DAN NIET DAT IK OOK EEN BRILJANTE KUNSTENAAR BEN!?????!!!!!!’

Frieze Artfair. Foto: George Young

-Maar dan zie je dat Kanye West gekleed in een lichtblauw Hugo Boss-pak de ruimte betreedt en dat achter jou een vrouw verkleed als futuristische pauw langsloopt, en daarachter een volwassen vrouw in fluoriserend roze verenjurk  met 18-karaats gouden stilettohakken en dan kijk je naar beneden en zie je je eigen versleten Vanz-schoenen en je Cheap Monday skinny jeans, die zelfs onder kunstacademiestudenten al behoorlijk passé is, en begrijp je ook wel dat die galeriehouder in deze context misschien niet gelijk kan zien dat daar eigenlijk een briljant kunstenaar in verscholen zit.

-En had ik al gezegd dat er echt heel weinig zuurstof is?

-En door het gebrek aan zuurstof en door al die andere dingen die ik net omschreven heb vergeet je op het moment dat je naar buiten gaat helemaal dat het bij goede kunst er niet enkel om gaat voor hoeveel miljoen die door bekende verzamelaars en celebrity’s gekocht worden, en dat er ook zorgvuldig gecureerde shows bestaan waarin niet zoveel mogelijk werk zonder enige samenhang aan de muur gehangen wordt, maar dat er dus ook kunst bestaat die ergens over gaat, die je kan ontroeren, kunst die vies en vuig is en je juist verschrikkelijk bang en nietig kan laten voelen, dat er ook kunst bestaat waar je 6 uur ononderbroken naar wil kijken zonder om je heen te kijken, waarbij je helemaal kan vergeten dat er nog maar iets anders op de wereld is dan dat ene kunstwerk. Dat ben je dan allemaal even vergeten en het enige wat je denkt is: ‘hoe kan ik zo snel mogelijk een baan krijgen als dakdekker, paardentrainer of banketbakker?’

10 tips voor het vinden van modellen
Sinds een tijdje heb ik een stagiaire, ze heet Pippilotta en daarom heb ik haar ook gelijk aangenomen. Als je een stagiaire hebt moet je opeens onder woorden gaan brengen hoe je dingen doet, want zo iemand wil van je leren. (Over het hebben van een stagiaire in de toekomst een ander lijstje).

Ik ga er niet vanuit dat iedereen mijn werk kent, maar in mijn werk fotografeer ik zo uiteenlopend mogelijke modellen: ex-junks met een modellendroom, psychisch gestoorden daklozen  in Ethiopië die eruitzien als koningen seksdokters, kerstmannen en amateur modellen uit Groningen.
De meest gestelde vraag die ik krijg over mijn werk is: ‘Hoe vind je in Godsnaam al die mensen?’ Mijn antwoord was altijd ‘gewoon’, want voor m’n gevoel gebeurde het gewoon. Maar nu ik een stagiaire heb die niet weet hoe een camera werkt en ik haar toch iets moet leren, heb ik toch meer m’n best gedaan dit in woorden uit te drukken.

1:  Praat altijd met iedereen
De beste modellen vind je als je er niet naar op zoek bent. Door altijd met iedereen praatjes aan te knopen vergroot je het aantal mensen waar je toegang tot hebt. Als je altijd tegen de cassières van de JUMBO grapjes maakt en je bedenkt later dat je een model nodig hebt van boven de 35 jaar met Pippi Langkous-staartjes, dan heb je de helft van het werk al gedaan.
Mensen zijn eerder bereid je model te zijn, als ze je al kennen en daarom denken dat je geen psychopaat bent.
Bovendien maakt met iedereen praten je leven leuker!

2: Je moet je modellen vleien
Als je op  een man afstapt die de langste baard heeft die je ooit hebt gezien en je vraagt: ‘Hoi, mag ik met je mee naar huis om je baard te fotograferen voor een kunstproject?’ dan zal die man vooral bang zijn voor dat kunstproject (en dat je een galg van zijn baard wil maken waar je opgezette hamstertjes in hangt). Zeg daarom eerst altijd: ‘Wauw, jij hebt echt de mooiste baard die ik ooit heb gezien! Ik wou dat ik zo’n baard had!’

3: Flirt
Als je ook maar het flauwste vermoeden hebt dat iemand je seksueel aantrekkelijk zou kunnen vinden, gebruik dat. Over het algemeen is iedereen huiverig om een vreemde in zijn huis te halen, behalve als ze met diegene naar bed willen. Je hoeft dat vervolgens niet per se te doen, maar als je daar zin in hebt of als het een redelijke tegenprestatie is voor de foto, mag het wel.

4: Vind je modellen echt leuk
Mensen voelen altijd of je interesse in hen oprecht is. Als ik een psychisch gestoorde dakloze zie, ben ik ook echt benieuwd naar hoe hij leeft, praat, denkt en lijkt het me leuk een tijdje samen op te trekken. Ik vind rijke mensen eng en stom (al wil ik natuurlijk zelf wel rijk zijn), dus die fotografeer ik ook nooit. Als je bijvoorbeeld een modeblog maakt, spreek dan alleen mensen aan op straat waarvan je echt vindt dat ze er heel bijzonder uitzien.

5: Kijk altijd om je heen
Je hebt mensen die lopend altijd naar de grond kijken. Je vindt dan een hoop kwartjes en soms een dood vogeltje, maar om modellen te scouten kan je beter om je heen kijken. Zelfs als je niet direct beet hebt is het nuttig: mensen kijken is het voorwerk  van mensen vinden en weten waar je ze moet vinden.

6: Kijk nooit weg
Als je mensen vriendelijk aankijkt, ook als je denkt dat dat ongemakkelijk is (omdat ze extreem knap zijn of juist geen armen en benen hebben), dan heb je het eerste contact al gelegd. Bovendien vindt iedereen het fijn om gezien te worden, wat iets anders is dan dat er naar je gekeken wordt.

Jan Hoek – Accra

7: Schroom niet met aanspreken
Een beetje schroom heeft iedereen als je een vreemde moet aanspreken. Ik heb dat ook en Diane Arbus had dat ook. Je hoofd verzint daarom vaak smoesjes waarom nu geen goed moment is: ‘Maar die persoon is aan het bellen’, of ‘ik ben aan het bellen’ of ‘Ja maar nu ben ik gewoon even boodschappen aan het doen, ik ben op zoek naar huzarensalade, niet naar die fantastisch uitziende Braziliaanse madame met de grootste borsten ooit.’
Modellen aanspreken doe je niet op kantoortijden, dus altijd de stemmetjes in je hoofd negeren en gewoon doen. Behalve als je ECHT geen zin hebt.
En weet dat het ergste dat kan gebeuren is dat iemand ‘nee’ zegt.

8: Accepteer geen ‘nee’
Soms zeggen mensen eerst ‘nee’ omdat ze gewend zijn op alles eerst ‘nee’ te zeggen. Dan kan het zin hebben niet gelijk af te druipen, maar toch proberen diegene enthousiast te maken, desnoods te vragen of je ze nog een keer mag mailen zodat ze er nog even rustig over na kunnen denken. Maar als je merkt dat ze echt niet willen, laat ze dan met rust. In eerste instantie wil 7 van de 10 mensen niet en je kan dat hoogstens oprekken tot 6 van de 10.

9: Weet dat mensen bang zijn voor het internet
Ik denk dat het voor het internet veel makkelijker was mensen op de foto te krijgen. Fotograferen was toen nog een particuliere bezigheid: je kon een foto afdrukken en aan een muur hangen, en dat was het dan ook wel zo’n beetje. Mensen zijn nu banger dat hun foto opeens op de site ‘Mensendieopvarkenslijken.nl’ terecht komt. Het helpt afspraken te maken wat er met de foto gebeurt. Je kan beloven dat een foto nooit zonder toestemming gepubliceerd zal worden, niet op het internet zal verschijnen en enkel voor tentoonstellingen gebruikt zal worden. Maar als je dat belooft moet je het ook doen.

10: Laat mensen meekiezen over de foto’s (of juist niet)
Ik werk zelf vaak met een analoge camera omdat ik niet wil dat modellen de hele tijd op het schermpje gaan kijken en dan foto’s gaan afkeuren. Het liefst hou je totale controle over welke foto je gaat gebruiken. Maar modellen willen dat ook. Het helpt altijd als je ze belooft dat ze foto’s mogen veto-en.  Maar wees daar voorzichtig mee. Ook hier geldt: als je dat belooft, dan moet je het ook doen. Ik heb eens gehad dat ik een jongen fotografeerde die achteraf van 3 rolletjes film slechts op één foto vond dat hij er goed genoeg opstond.

10 onderwerpen waar je heel goed voor moet zijn wil je daar nog kunst over kunnen maken.
Het leuke van kunstbeurzen, en al helemaal van kunstbeurzen als de KunstRai, is dat opeens zichtbaar wordt dat de kunst net zoveel met opbloeiende (en later weer afstervende) trends te maken heeft als bijvoorbeeld de mode. Kunst blijkt toch niet zo’n super-autonoom orgaan te zijn als waar we het voor aanzien. Bij mij veroorzaakt een te trendy onderwerp bijna gelijk een ‘o nee! Niet weer een dat onderwerp-kunstwerk’-zucht.

Nu wil ik absoluut niet bepleiten dat kunstenaars bepaalde onderwerpen niet meer mogen gebruiken. Dat zou alleen maar meer veroorzaken dat we over kunst dingen gaan zeggen als ‘Oh My God! That is so last season!’ Wel denk ik dat als het je lukt om over één van deze onderwerpen kunst te maken zonder dat we collectief gaan kreunen omdat we zo moe zijn van het onderwerp, dat je dan zeker weet dat je een goede kunstenaar bent. 

1: Doodskoppen. Al sinds Damian Hirst zijn met diamanten ingelegde schedel introduceerde is kunst met doodskoppen een soort plaag geworden op kunstbeurzen.

2: Futuristisch ogende landschappen van een willekeurige Aziatische stad.

3: Iets met een dier waarvan al van tevoren duidelijk is dat het een relletje gaat veroorzaken.

4: Foto’s van gebouwen in puin, zo erg in puin dat we er weer de ruwe schoonheid van moeten gaan inzien.

5: Hertjes (lieve hertjes, evil hertjes, hertjes als design, opgezette hertjes in een installatie).

6: Alle opgezette dieren.

7: Iets Islamtisch (bijvoorbeeld een vrouw in Boerka) in combinatie met iets wat daarmee heel erg contrasteert (bijvoorbeeld dat die vrouw in Boerka dan wel haar blote tieten laat zien).

8: Sprookjesachtige en sexy vrouwen in een sprookjesachtig bos

9: Fotografie die al te opzichtig refereert aan middeleeuwse schilderkunst.

10: Driehoeken

10 tips voor het doen van een aanvraag.

Dit is vooral een interessant lijstje als je zelf een aanvraag wilt doen. Ik ben één van de gelukkigen die een Werkbijdrage Jong Talent heeft ontvangen van het Mondriaanfonds. Onlangs werd ik gevraagd om tijdens hun open dag een presentatie te houden over het doen van aanvragen. Nu denk ik niet dat ik een groot expert ben, ik heb twee keer een aanvraag gedaan bij het Mondriaanfonds: de eerste keer werd ik afgewezen, het jaar daarop werd het toegekend. Hetzelfde overkwam me bij het AFK. Doordat ik eerst werd afgewezen kon ik wel goed het verschil zien tussen de geslaagde en de mislukte aanvraag. Hierbij 10 tips waarvan ik denk dat ze belangrijk zijn bij het doen van een aanvraag.

1: Neem de tijd en probeer het te zien als iets leuks.

Niet dat dat mij ooit gelukt is, van aanvragen doen kreeg ik altijd koppijn en door die koppijn wilde ik er zo snel mogelijk vanaf zijn. Toch werkten de keren dat ik iets meer berusting had met het feit dat een aanvraag nou eenmaal veel tijd kost en ik er goed voor ging zitten met een kop thee en een verder lege agenda voor die dag het beste. Een afgeraffelde presentatie komt over alsof je geen liefde hebt voor je eigen project, of alsof het is geschreven door een lichtelijk psychotisch iemand.

2: Denk niet: ‘dat snappen ze wel’

Bij mijn twee afgekeurde presentaties ging ik ervan uit dat er enkel hele slimme kunstexperts bij de fondsen werken, die heus wel snappen wat je bedoelt. Maar dat is niet waar, ze blijken enkel te snappen wat er letterlijk in de aanvraag staat. Hetzelfde geldt voor beeld. Als je bijvoorbeeld een onscherp plaatje meestuurt verwacht niet dat zij snappen dat het er tijdens een tentoonstelling wel heel mooi en scherp uit zal zien.

3: 10 afbeeldingen is niet hetzelfde als 10 foto’s

Vaak mag je maar een beperkt aantal afbeeldingen meesturen. Neem dat vooral niet te letterlijk, maar zie het als een hoeveelheid attachments. Ik maak bijvoorbeeld vaak foto’s die in een reeks samen met handgeschreven teksten een  verhaal vertellen. De eerste keer voegde ik 10 losse foto’s toe waardoor het hele verhaal-aspect verloren ging. De tweede keer nam ik het begrip afbeelding breder en maakte ik collages van mijn verschillende foto’s met handgeschreven teksten en telde elke collage als één afbeelding.
Wel denk ik dat dit ook afhangt van je werk: als je hele grote schilderijen maakt zou ik die wel als aparte afbeeldingen sturen omdat zo details beter bekeken kunnen worden.

4: Maak een kunstwerk van je aanvraag

Denk niet: ‘Op dat fonds werken alleen maar hele sjieke mensen en die willen dat alles precies zo gaat als het hoort.’ Een kunstfonds is niet de Belastingdienst. Er werken echte mensen die ook vrolijk worden als ze van een geurkunstenaar een geparfumeerde aanvraag krijgen, of dat de aanvraag van iemand die werk maakt over de Middeleeuwen op Middeleeuws schatkaartenpapier is gedrukt. Overdrijf dit niet: een aanvraag in de vorm van een ruimtevullende installatie waar ook geurige Franse kaasjes in zijn verwerkt kunnen ze waarschijnlijk minder waarderen.

5: Neem elk criterium voor de aanvraag serieus

Daarin is een fonds dan wel weer strikt. Dus als er staat dat je een publiciteitsplan moet maken en je vindt dat onzin, dan moet je het toch doen. En enkel opschrijven: ‘Ik ga dan kranten en tijdschriften benaderen en zal een Facebook-event aanmaken is dan niet genoeg.’ De punten die je aanvraag moet bevatten hebben de fondsen niet voor de grap bedacht.

6: Zorg dat dat sommige beloftes al geregeld zijn

Bij het AFK vonden ze de eerste keer mijn mediaplan dat bestond uit bovenstaand zinnetje niet genoeg. Bij mijn tweede aanvraag had ik al concrete toezeggingen van tijdschriften en websites dat ze aandacht aan het project zouden besteden. Ik heb die emails bij de aanvraag gestopt. Zo zien ze dat er al echt mensen geïnteresseerd zijn. Ook kan het helpen om een comité van aanbeveling op te richten met mensen in de kunstwereld die je overtuigt van je project en vraagt een aanbeveling te schrijven. Wees niet verlegen, maar benader de meest belangrijke en invloedrijke mensen die je maar kunt verzinnen.
Ook is het altijd goed als je bepaalde geldzaken geregeld hebt en er naast het fonds al andere geldbronnen actief zijn.

7: Weet dat er bij de Fondsen mensen werken die je willen helpen

In tegenstelling tot hoe het voelt, vinden ze het bij het een fonds niet leuk om projecten af te wijzen. Graag krijgen ze goede projecten binnen waar ze de blits mee kunnen maken in fondsenland en in de rest van de wereld. Als je twijfelt over je aanvraag en over wat ze van je verwachten neem contact met ze op: je zult zien, het zijn aardige mensen. Maar overdrijf het niet, ze hebben ook gewoon een drukke baan enzo.

8: Vraag hulp van je vrienden

Een aanvraag doen is moeilijk. Vooral als schrijven niet je eerste natuur is kan het vreselijk zijn. Doe het dan vooral niet alleen. Vraag iemand die er wel goed in is je te helpen, in ruil bied je aan een driegangen-diner te koken of geef je een klein kunstwerk van jezelf kado. En sowieso is het goed om altijd iemand anders naar je aanvraag te laten kijken voor die deur uit gaat.

9: Gebruik stiekem toch meer afbeeldingen

Als je echt het gevoel hebt dat het onmogelijk is om in bijvoorbeeld 10 afbeeldingen een weergave van je werk te geven die je werk recht doet, voeg er dan gewoon wat meer toe. Als dat maakt dat ze zien hoe briljant je werk is, dan zullen ze het door de vingers zien.

10: Besef dat een aanvraag doen je ook helpt bij het maken van je werk

Elke keer dat ik een aanvraag deed, zat ik er enorm tegenop. Maar omdat ze bij een aanvraag vragen je project in woorden te brengen, dwingt het je heel goed na te denken waar je mee bezig bent. Mijn ervaring is dat na het schrijven van een aanvraag je ook echt beter begrijpt wat je aan het doen bent en je daardoor efficiënter te werk kunt gaan. Op de lange termijn kan een aanvraag doen dus ook tijd schelen.