Zomertip: Het verschil tussen mat, houtvrij, gesatineerd en hoogglans

In de opbouwweek van de eindexamententoonstelling zie ik mezelf nog zitten op de vloer van het lege lokaal samen met de klasgenoot met wie ik de ruimte deelde. Allebei aan een kant van het lege vertrek, overleggend over de inrichting terwijl we een biertje deelden dat we elkaar over de vloer toesjoelden.

‘I think there is an expectation that your work needs to represent who you are,’ zegt een van de geïnterviewden in Hoge verwachtingen, de eerste aflevering van Voor de sprong. ‘It needs to show you for the first time to the art world. Makes me think a little bit of, I don’t know, the 19th century and being a young woman to be represented to the world in order for potential men who are interested just to marry you off. And I feel like graduation is a little bit like that in how we are expected to feel about it. And that puts pressure on people because they think their future depends on their graduation.’ Deze uitspraak vat voor mij perfect de spagaat samen waar je als beginnende maker mee geconfronteerd wordt: trouw blijven aan je eigen werk en idealen, maar wel zodanig dat je bij anderen in de smaak valt. Twee zaken die alleen per toeval te verenigen zijn, in die zin dat, als wat voortvloeit uit jouw intrinsieke motivatie in de smaak valt bij het publiek er niks verloren is. Maar als je dat wat door moet gaan voor een intrinsieke motivatie gaat cateren op wat je denkt dat het publiek wil, dat in zwang is, verlies je toch voornamelijk jezelf. Hoe balanseer je op dit dunne koord, waarbij je niet moet vergeten dat kunstacademiestudenten vaak nog jong zijn, en de druk – competitie – ontzettend groot is. Word je daar weerbaar voor gemaakt op de opleidingsinstituten, of wordt de angst juist gevoed, de mysteries van succesvol kunstenaarschap in stand gehouden?

De opzet van de podcast Voor de sprong is van een ogenschijnlijke eenvoud die heel krachtig is. De gekozen vorm bestaat uit een koor van stemmen, behorend aan kunstenaars die uiteenlopende achtergronden, uitdagingen en verlangens kennen, en aan verschillende academies afstuderen. Zonder geforceerd te worden, nuanceren en bekritiseren de stemmen elkaar, zonder elkaar af te vallen, want zoals we Zoë Dankert in de intro horen vertellen: ‘de meesten hebben elkaar nog nooit ontmoet, maar in deze podcast vertellen ze samen hun verhaal’. De academie is achtereenvolgens een warm bad waar iedereen welkom is, een plek waar te zeer in cijfers nagedacht wordt, waar teveel nadruk ligt op het blootleggen van je persoonlijke verhaal in je werk, waar het nog wel wat inclusiever zou kunnen.

Mijn klasgenoot en ik hadden ons naast onze individuele afstudeerprojecten toegelegd op het maken van een krant, een publicatie van onze lichting, over het universum dat de kunstacademie is. We hadden die hoge verwachtingen uit de titel van de eerste podcastaflevering, haalden ons veel op de hals. We gaven de krant drie titelpagina’s, ware het een mantra, elk met een ander vormgegeven versie van de titel: Mysteries of the Universe Unraveled.

—

Voor de sprong is een podcast gemaakt door Zoë Dankert. Aan het woord komen veertien afstuderende kunstenaars. In drie afleveringen nemen hun uitspraken je mee in hun belevingswereld en de systemen die ten grondslag liggen aan het scheppende kunstonderwijs.