Architectuur

In de tiendelige serie Grond voor Kunst zoomt Anika van de Wijngaard in op de interactie tussen hedendaagse beeldende kunst, het Groningse landschap en de cultuurhistorie. Vandaag publiceren we het tweede essay in deze reeks.

De mensgemaakte wereld is gegenderd en vrijwel alles is voor mannen gemaakt of voor mannen bedacht. Dat maakt De Duivelsberg van Daan Borrel duidelijk. En dat werd aangekaart door het feministisch collectief Matrix. Hun manifest Making Space: Women and the Man-Made Environment reflecteert op het gegeven dat onze steden grotendeels voor en door mannen zijn ontworpen. Reading between the lines, een serie foto’s van Mayte Breed, laat – net als Borrel – zien dat verzet tegen patriarchale domeinen vele gedaanten kan aannemen.

Deze week is Bik van der Pol te gast bij Kunst is Lang. Het duo bestaat uit Liesbeth Bik en Jos van der Pol en werkt al sinds 1995 samen aan kunstprojecten waarin sociale en politieke fenomenen onderwerp zijn van reflectie. Liesbeth en Jos werken vaak op uitnodiging van een instelling of manifestatie, en leveren nooit een vooraf bedacht kunstwerk op. Ze onderzoeken eerst waarom ze worden gevraagd, en creëren vervolgens de omstandigheden voor een dialoog met betrokkenen, zoals bewoners. Uit de combinatie van hun onderzoek en de ontstane dialoog komt vervolgens het uiteindelijke werk voort.

Deze week is Benjamin Francis te gast bij Kunst is Lang. Zijn sculpturen, performances en films ontstaan vanuit een fascinatie voor wat afwijkt van de norm, omdat het vies of fout is. Benjamin ziet een verband tussen het schoonmaken van een ruimte en het uitsluiten van mensen en onderzoekt welke machtsrelaties er in disciplinerende handelingen zoals schoonmaken besloten liggen.

Deze week is Natascha Libbert te gast bij Kunst is Lang. Natascha legt vast welke invloed mensen hebben op de natuur, in foto’s die zowel beeldschoon als sinister zijn. Een donkerblauwe poel water in een bruin rotsachtig landschap, met een onnatuurlijk gele kraag langs de randen, het gevolg van een giftig meer dat is ontstaan na koperwinning op Cyprus. Of een dun struikje, dat wapperend in de wind nog net niet bezwijkt onder de greep van een zwart stuk plastic.

Maar weinig activiteiten zijn zo zomers als reizen zonder bestemming. Laure van den Hout werd tijdens een busrit van Leiden naar Schiphol herinnerd aan een door Per Kirkeby ontworpen bushalte: ‘De bushalte, niet langer een tussenstation, bijna thuis, bijna bij het museum, bijna bij de persoon die ik ga bezoeken, maar een opzichzelfstaande plek om bezocht te worden.’

‘De hel is een treffende metafoor voor een wijk die wordt gekenmerkt door conflicten en ongelijkheid en waar mensen in een constante staat van alertheid, verveling, uitputting en zelfs verdriet moeten leven.’ In prachtig meanderende taal getuigt kunsthistoricus Tonatiuh López van de imposante schilderijen van Alejandro Galván, nu te zien in Marres. Zowel López als Galván groeiden op in uiterst dichtbevolkte Mexicaanse buurten waar het dagelijks leven met beproevingen komt. ‘Toen ik zijn werk ontdekte, was ik overweldigd,’ schrijft López – tevens één van de curators van de tentoonstelling, ‘het was de eerste keer dat ik een schilderij van zulke monumentale proporties zag, waarin scènes, personages en landschappen uit de hel die ik mijn thuis noemde, waren opgenomen.’

Deze week is Fleur van Dodewaard te gast bij Kunst is Lang. Op eenvoudige, kernachtige wijze stelt Fleur sculpturen samen, waarvan de samenstelling en het maakproces duidelijk te achterhalen zijn. Voordat Fleur aan een werk op papier begint, bouwt ze een denkbeeldig veld van inspiratiebronnen en observaties, waarbinnen het te maken werk geboren zal worden. Vervolgens probeert ze de hectiek van het dagelijks leven buiten te sluiten en haar gedachten stil te zetten, zodat haar lichaam de controle krijgt over wat er op papier komt. Dat kunnen tekens zijn die doen denken aan kalligrafie, sierlijk uitwaaierende zinnen in een onleesbare taal, of lijnen en krabbels in allerlei kleuren – zolang het resultaat maar zeggingskracht heeft en afwijkt van wat ooit eerder getoond is.

Deze week is Petra Noordkamp te gast bij Kunst is Lang. In foto’s en films verkent ze hoe onze ervaringen en herinneringen van invloed zijn op hoe we architectuur en de stedelijke omgeving beleven. In de film De moeder, de zoon en de architect zien we een bolvormige kerk in een Siciliaans dorpje. De Italiaanse architect bleek de vader te zijn van Petra’s oude vakantieliefde, die op zijn beurt later de gevangenis in is gegaan voor het vermoorden van zijn moeder. Via teksten en voice-overs worden beelden van de kerk verknoopt met deze bizarre geschiedenis, en met ideeën over film en over het rollenspel dat een vakantieliefde is.  

Laure van den Hout bezocht in een privéwoning op het Noordereiland in Rotterdam de solotentoonstelling Wall Work van Jack Eden die, in de intimiteit van huiselijke omgeving de grenzen tussen wat zich normaliter publiekelijk voltrekt en wat achter de schermen blijft, doet vervagen.