Emancipatie

Residenties functioneren als kwaliteitsstempels in de kunstwereld en zijn daarmee essentiële ketens in de kettingreactie van succes. Maar ze zijn niet voor iedereen toegankelijk. In haar nieuwste essay binnen de reeks Land zonder grenzen reflecteert Mirthe Berentsen op de wijze waarop kunstenaars met kinderen structureel worden buitengesloten van deelname aan felbegeerde residenties. ‘Residenties veronderstellen een kunstenaar die vrij is – vrij van zorg, vrij van afhankelijkheden, vrij om weken- of maandenlang fysiek aanwezig te zijn op een specifieke plek. Daarmee is de infrastructuur van de kunstwereld structureel ongeschikt voor wie zorg draagt.’

Deze week is Çiğdem Yüksel te gast bij Kunst is Lang. Çiğdem schaart de meeste afbeeldingen van moslima’s onder ‘safari-foto’s’: van veraf genomen, vaak op de rug, zonder dat er ook maar een spoortje persoonlijkheid van de betreffende vrouw te zien is. Vanuit het groeiend besef dat beeldbanken en archieven essentieel zijn voor ons maatschappelijk geheugen, legde ze in het fotoboek Je moest eens weten: de eerste generatie vrouwen uit Turkije in Nederland de verhalen, portretten en familiefoto’s van 22 vrouwen vast die in dezelfde tijd als Çiğdems eigen oma naar Nederland kwamen.

Naast kleding, creëert een modeontwerper hoe dan ook een norm – middels maattabellen of de modellen die de ontwerpen tonen. AI kan dit openbreken en inclusiever maken, signaleert Anouk van Klaveren in haar rol als docent aan de modeafdeling van de Willem de Kooning Academie. ‘Waar ik het in mijn studententijd nu eenmaal met de beschikbare mannequin in maat 34 moest doen, zie ik hoe de het virtuele ontwerpproces onze studenten de mogelijkheden biedt om het lichaam zelf te herdefiniëren.’

Dagmar Bosma bezocht Chupan Atashi’s solotentoonstelling Daddy Party آن نافه مراد که میخواستم ز بخت  درچین زلف آن بت مشکین کلاله بود in Metro54 en zag de performance New Animals. ‘De performers bewegen langzaam van elkaar weg, kruipend op handen en knieën, en stoten kirrende geluiden uit, die soms tussen huilen en lachen in zitten. Hebben deze dieren pijn, of zijn ze hitsig?’ Dagmar voelt verwantschap met deze wezens en koppelt het werk aan zijn zoektocht naar een daddy en een verlangen naar desintegratie.

Deze week is Benjamin Li te gast bij Kunst is Lang. Hij maakte werk over de zogenaamd gele huidtint die aan Aziaten wordt toegeschreven, en de denigrerende opmerkingen van Gordon tegen een Chinese kandidaat in een tv-programma in 2013 vormden het startschot voor een project dat inmiddels elf jaar duurt: Benjamin heeft zich als doel gesteld alle Chinees-Indische restaurants in Nederland te bezoeken, en er eten te fotograferen. Zijn praktijk fungeert als spiegel voor de stereotieperende manier waarop er in Nederland vaak naar de Chinese cultuur wordt gekeken.

Laure van den Hout raakte overweldigd door Wolfgang Tillmans’ ‘Nothing could have prepared us – Everything could have prepared us’ in het Centre Pompidou. De tentoonstelling eist haast dat je je aan haar overgeeft en wie dat doet zal beloond worden. ‘Na een ruim uur door de voormalige bibliotheek te hebben gelopen begint de titel zich meer en meer voor me in te nemen. Tillmans geeft veel, maar geen antwoorden, je moet zelf je weg vinden in de wirwar aan beelden, misschien zelfs: elk beeld nuanceert of versterkt het ander. In nauwe samenhang is enige vorm van absolutisme moeilijk te volharden, en dat op zichzelf is al een prettig politiek statement.’

Voor de Pride Art Route maakten kunstenaars Simon de Boer en Erik Wong een leerbar, in de woonwijk Tuttifruttidorp in Amsterdam Noord. In tandem met dit werk schreef Erik Wong een essay over cruisen, George Michael, het verband tussen donker en schaamte, en Susan Sontags Notes on Camp. 

Becky, de Barbie die in een rolstoel zat, vergezelde Mira Thompson in haar kindertijd naar school, naar de dokter, naar de winkel. Zo ontdekte Mira hoe slecht de wereld op het hulpmiddel van haar plastic vriendin was uitgerust. Het brengt haar bij een serie postzegels die werden uitgegeven in het International Year of Disabled People in 1981, en bij de zin en onzin van representatie. In haar reeks artikelen voor Land zonder grenzen licht Mira uit hoe handicaps en kunst verbinding met elkaar kunnen krijgen.

Deze week is Anouk De Clercq te gast bij Kunst is Lang. Anouk maakt videowerken, vaak in zwart-wit, waarin de animatie of het gefilmde beeld even belangrijk is als het speciaal daarvoor gecomponeerde geluid. Anouk creëert zachte werelden, waar je als bezoeker wordt verwelkomd en tot rust kunt komen. In de animatiefilm Bird Song zijn twee vogels op een tak de enige levende wezens in een verder lege wereld. Ze passen het lied dat ze fluiten aan op de zon die achter hen op- of ondergaat.

“Put the mom in MoMA” en: “What happens to the avant-garde when the mother laughs?” zijn enkele van de leuzen die te lezen zijn op de spandoeken van Mothernism, een installatie van Lise Haller Baggesen. Al twaalf jaar lang reist Baggesen rond met variaties op de installatie die bestaat uit een tent, spandoeken, een geprinte mindmap. Het werk is nu te zien als onderdeel van Good Mom Bad Mom in het Centraal Museum. Met Lieneke Hulshof gaat Baggesen in gesprek over wat haar werk op dit scharniermoment betekent: ‘Mothernism is een utopische plek over zorg en de politiek die zich om zorg heen afspeelt. We hebben zo lang niet gepraat over het moederschap in de kunst. Ik wil het nu blijven tonen en erover blijven praten.’