Het landschap leren lezen
In de tiendelige serie Grond voor Kunst zoomt Anika van de Wijngaard in op de interactie tussen hedendaagse beeldende kunst, het Groningse landschap en de cultuurhistorie. Vandaag publiceren we het tweede essay in deze reeks.
Is hier grond voor kunst?
Vandaag puliceren we het eerste deel in de tiendelige serie Grond voor Kunst, een reeks waarin Anika van de Wijngaard en Mister Motley inzoomen op de interactie tussen hedendaagse beeldende kunst, het Groningse landschap en de cultuurhistorie. Er zijn eigenschappen, kwaliteiten en verhalen van dit landschap die door werk en handelen van mensen zijn ontstaan. De sloten, wijken, wegen en waterlopen: verkaveling- en infrastructuren laten als zichtbare elementen de historische gelaagdheid van het Groninger landschap zien. Het vertelt ons over het verleden en daarmee ook over de lokale gemeenschap die het landschap vormgaf. Hoe verhoudt dit zich tot de vraagstukken van vandaag de dag, hoe ontsluiten we dit alles en hoe zorgen we er vervolgens voor dat de hang om in dit landschap hedendaagse kunstprojecten te ontwikkelen niet los lomt te staan van de behoeftes van de lokale gemeenschap? Vanuit de wens meer gesprek te voeren over het ‘aarden’ van locatiespecifieke kunst zullen we naast een reeks essays ook in gesprek gaan met drie programmamakers/curatoren en de mensen uit de lokale gemeenschap die zij consulteren en betrekken bij de ontwikkeling van hun projecten.
Willen zien – over de tentsculpturen van Ger van Elk
‘De Nederlandse nietsigheid en de platte horizon ga je vast missen nadat je een tijdje in het buitenland verblijft. Ik mis het nog niet. Eerst een ontsnapping. En een lome zomer met veel verveling.’ Die zomer roept bij Pum van de Koppel de tentsculpturen van Ger van Elk in gedachten, waarbij het non-functionele een eerbetoon aan de verbeeldingskracht wordt.
Zomertip: Lijn 830
Maar weinig activiteiten zijn zo zomers als reizen zonder bestemming. Laure van den Hout werd tijdens een busrit van Leiden naar Schiphol herinnerd aan een door Per Kirkeby ontworpen bushalte: ‘De bushalte, niet langer een tussenstation, bijna thuis, bijna bij het museum, bijna bij de persoon die ik ga bezoeken, maar een opzichzelfstaande plek om bezocht te worden.’
Langs de Lutinelijn (1/2): waar bakens hun functie verliezen, ontstaat ruimte voor verbeelding
Deze zomer slaan Mister Motley en Into the Great Wide Open wederom de handen ineen, door het onderzoek van kunstenaars Sjoerd Willem Bosch en Sijas de Groot te publiceren. Zij verbleven de afgelopen maanden meermaals op Vlieland voor hun nieuwe werk Lutinelijn, dat zij zullen presenteren binnen het kunstprogramma van Into The Great Wide Open (28 t/m 31 augustus). Deze installatie verbindt het maritieme erfgoed van het gezonken goudschip de Lutine (1799) met het landschap van Vlieland. Verspreid over het eiland en het festivalterrein markeren vier objecten en verhalen de historische navigatielijn. In hun gezamenlijke verkenning van traagheid, herinnering en oriëntatie onderzoeken Sijas en Sjoerd hoe het civiele baken dat ooit de plek van de Lutine markeerde, een nieuwe rol kan krijgen in het Waddengebied. In twee bijdragen nemen zij de lezer mee in hun proces, langs erfgoed, tijdens wandelingen en een verlangen naar het idee van thuiskomen op een eiland. Vandaag deel 1.
Zomertip: Wat je niet ziet, is er altijd ook
Deze zomer overstelpen we jullie met tips. Laure van den Hout bezocht Light On Things, een duotentoonstelling van Katja Mater en Evi Vingerling in Landhuis Oud Amelisweerd. Ze raakt gefascineerd door de gestes van Light On Things: gewicht geven aan de zaken waar we ons te weinig over verbazen. Mater doet dat door het gebouw tot camera obscura te transformeren, Vingerling door ongrijpbaar te schilderen.
KUNST IS LANG: Petra Noordkamp
Deze week is Petra Noordkamp te gast bij Kunst is Lang. In foto’s en films verkent ze hoe onze ervaringen en herinneringen van invloed zijn op hoe we architectuur en de stedelijke omgeving beleven. In de film De moeder, de zoon en de architect zien we een bolvormige kerk in een Siciliaans dorpje. De Italiaanse architect bleek de vader te zijn van Petra’s oude vakantieliefde, die op zijn beurt later de gevangenis in is gegaan voor het vermoorden van zijn moeder. Via teksten en voice-overs worden beelden van de kerk verknoopt met deze bizarre geschiedenis, en met ideeën over film en over het rollenspel dat een vakantieliefde is.
Berkenland – in gesprek met Mounir Eddib
Mounir Eddib is een van de zes winnaars van de Buning Brongers Prijzen 2024. Mister Motley interviewt dit jaar alle kunstenaars. Joost Jungsik Vormeer ging met Mounir in gesprek over het veranderde Genkse mijnlandschap en hoe dat steenkoolmijnverleden een weerslag vormt in zijn schilderijen waarbij materialen als teer een vrijheidsdrang symboliseren.
Hoop en Huiver – met Ingrid van de Linde naar Moving Closer van Inge Meijer in VierVaart
In gezelschap van beeldend kunstenaar Ingrid van de Linde bezoekt teja van hoften in VierVaart de tentoonstelling ‘Moving Closer’ van Inge Meijer. Beide kunstenaars zoeken middels hun werk de verbinding met de natuur. Maar reageren dieren en het landschap wel op deze handreikingen? ‘Zoals de houtskooltekening op de benedenverdieping oneindig voort zou kunnen groeien, de bijenzwerm tot een nieuw volk ontwikkelt en de koeien onaangedaan lijken, benadrukt dit alles de onbelangrijkheid van mensen.’
‘Ik wilde de maan uit het water vissen’ – in gesprek met Peng Zhang, genomineerde voor De Scheffer 2024
Roxane Soudagar interviewde Peng Zhang, één van de genomineerde van de kunstprijs De Scheffer. Naar aanleiding daarvan is zijn werk nu te zien in het Dordrechts Museum. Een gesprek over werken met wat voor handen is: houtskool, de grond onder onze voeten, de verschillen tussen zijn geboortedorp in China en de plekken in Nederland waar hij verblijft. ‘Ik zie mijn werk als de lijm die al die leefstijlen bijeenhoudt.’
Een gebroken identiteit en scherven van herinneringen – over het werk van Chris Rijk
Op het Delfts Blauw van Chris Rijk zijn geen molens, weilanden en wolkenluchten te zien, maar iconische beelden van queer personen. Met zijn werk bevraagt hij heteronormatieve waarden en morrelt hij aan tradities. Jasper Martens interviewde Chris en schreef een essay over de rol die zijn eigen queer identiteit speelt als hij naar dit werk kijkt.
Alle materie gedijt in wederkerigheid – met bezoekers in gesprek over de tentoonstellingen in Kunstenlab
In Kunstenlab Deventer ging Linde Keja met bezoekers in gesprek over de twee tentoonstellingen die er op dit moment te zien zijn. Berichten uit het platte vlak van kunstenaarsduo PolakVanBekkum en My First Tractor II van Zeger Reyers, in beide presentaties worden niet-menselijke perspectieven vertegenwoordigd: een biotoop waarop winterrogge groeit en tekeningen waarin de bewegingen van water een manier vinden om te stromen.
‘Zoals ik als kind keek, kijk ik eigenlijk nog steeds’ – op atelierbezoek bij Elleke van Gorsel
‘Eigenlijk heb ik geen vat op het leven, dat heb je niet in de hand, maar wel op mijn beelden.’ Alex de Vries bezocht het atelier van Elleke van Gorsel. Al haar werk, van zelfstandige beelden tot samengestelde installaties, heeft een uiterst persoonlijke achtergrond en motivatie. Ze kijkt nog altijd zoals ze als kind keek: heel dicht op de natuur, zodat haar waarnemingen zich verzelfstandigen als beeld.
In ons drukke, moderne bestaan is geen ruimte voor eigenaardigheden — in gesprek met bezoekers van de tentoonstelling ‘De laatste dagen van de dorpsgek’
Anna Lillioja bezoekt de tentoonstelling De laatste dagen van de dorpsgek in Theaterkerk Nes over hoe er om is gegaan met het geestelijk welzijn op het platteland en spreekt bezoekers over hun ervaring. ‘Mensen op het platteland hebben door de geschiedenis heen de neiging gehad om hun emoties letterlijk te verwerken, staat er ook op een bordje verderop in de expositie te lezen. Arbeid werd, naast noodzaak, ook zelfverkozen bezigheidstherapie.’














