De dood moet worden beantwoord met tederheid – over The Survival of the Faintest van Doina Kraal
De droefenis die op de dood volgt, dempen we met rituelen. Met fluisteringen, zorgvuldig gearrangeerde boeketten, passende gedichten. Missen als een ronde vorm in het Stedelijk Museum Schiedam laat eenzelfde tederheid zien, die tot een hoogtepunt komt in The Survival of the Faintest van Doina Kraal, zag Maurits de Bruijn. ‘Het beeld heeft wat weg van een explosietekening, een technische tekening van een machine of object, waarbij de onderdelen uit elkaar zijn getrokken om te laten zien hoe ze in elkaar zitten. En dat is het natuurlijk ook. Want wie The Survival of the Faintest tegemoet treedt, kan niet ontkennen dat er een bom moet zijn afgegaan, dat zich hier een ramp heeft voltrokken, dat de lijm is opgelost.’
Een winter van blauwe en witte stof – over House of Hope van Marjolein Busstra
Op IDFA gaat deze week House of Hope in première, de nieuwe documentaire van Marjolein Busstra. De film volgt het echtpaar Manar en Milad, dat een vrije school bestiert op de Westelijke Jordaanoever. Te midden van die alsmaar toenemende storm aan bezettingsgeweld en de genocide die zich in Gaza ontvouwt doet het echtpaar er alles aan om de kinderen die ze lesgeven een plek te bieden waar genezing kan plaatsvinden. Alles suggereert: dit is een veilige haven. Hier word je gezien. Hier mogen emoties worden getoond.
Hoe de wereld voor mannen is gemaakt
De mensgemaakte wereld is gegenderd en vrijwel alles is voor mannen gemaakt of voor mannen bedacht. Dat maakt De Duivelsberg van Daan Borrel duidelijk. En dat werd aangekaart door het feministisch collectief Matrix. Hun manifest Making Space: Women and the Man-Made Environment reflecteert op het gegeven dat onze steden grotendeels voor en door mannen zijn ontworpen. Reading between the lines, een serie foto’s van Mayte Breed, laat – net als Borrel – zien dat verzet tegen patriarchale domeinen vele gedaanten kan aannemen.
Het troostende formaat van de doeken van Klára Hosnedlová
‘Het materiaal is een combinatie van wol en vlas dat tot een organisch, pokdalig geheel is gevilt. Landkaart- of niervormige doeken waarbij een mensenlichaam in het niet valt’, schrijft Maurits de Bruijn over de ervaring in het Berlijnse Hamburger Bahnhof omringd te zijn door de reusachtige doeken van Klára Hosnedlová. ‘Mijn vriend en ik staan aan de voet van zo’n doek, tussen de strengen die zich als fjorden over de vloer uitstrekken. En omdat ik zo lang omhoog tuur, vergeet ik soms even waar ik ben, dat ik een lichaam heb, dát ik ben.’
Zomertip: hoe het scherm van onze telefoons en laptops in een lachspiegel kan veranderen
Maurits de Bruijn las het ontluisterende Rejection van Tony Tulathimutte: ‘Rejection is geen subtiel boek. Het is, meer dan alles wat ik recentelijk las, een werk van nu. De tijdsgeest vloog me om de oren, en ik kan zeggen dat die er niet florissant uitzag. Deze mozaïekroman bestudeert hoe de moderne mens haar zelfbeeld optuigt op basis van de boeken die ze leest, de Instagram-accounts die ze volgt en het online discours dat daarbij hoort, op basis van de lof en haat die ze van anderen ontvangt, en hoe de mens zich volledig kan vastdraaien in dat idee van die ‘ik’.’
Zomertip: Zijn. Piep. Drie. Dochters. Piep.
Maurits de Bruijn tipt de film His Three Daughters die nu te streamen is via Netflix. In de film komt de ‘his’ waarnaar de titel verwijst niet in beeld: ‘Het maakt dat we nooit helemaal precies weten wie de vader is, en we ons volledig moeten berusten op de soms conflicterende beelden die de drie van hem hebben geconstrueerd. En het meest magische resultaat van deze ingreep is dat regisseur Azazel Jacobs de kijker zo een vooruitblik weet te geven van het leven waar de zussen zich vol verdriet op voorbereiden.’
Zomertip: Vrouw ontmoet man, man blijkt doodeng – over Ik, de ander van Jante Wortel
Maurits de Bruijn las deze zomer de roman Ik, de ander van Jante Wortel. Dit relaas van een toxische relatie is beangstigend, en een leeservaring die ‘nazindert als verbrande schouders op een zonrijke dag’. ‘De lezer krijgt silhouetten voorgeschoteld, bijna geen volwaardige mensen. En juist het schimachtige dat die man en die vrouw behouden, oogst effect. Het maakt dat de lezer niet teveel kan oordelen, over klasse bijvoorbeeld, niet teveel verwachtingen kan loslaten, nauwelijks houvast krijgt.’
Zomertip: Als niets ons meer kan redden – over The Same Room van Minne Kersten
Maurits de Bruijn ziet in het werk The Same Room van Minne Kersten het water op een bijna rustgevende manier bezit nemen van de dingen: overhemden, boeken, een dekbed. ‘Naarmate de kamer zich met water vult, komt er meer en meer rust. Juist omdat de ramp zich overduidelijk toch wel voltrekt, en de toeschouwer niet kan ingrijpen, wordt die op een prettige manier verlamt. Dit water sust, zoals heet badwater dat doet.’
Dear class of 2025
Kunstonderwijs bevraagt je positie in de wereld. Afgelopen woensdag gaf Maurits de Bruijn een toespraak tijdens de openingsceremonie van de afstudeertentoonstelling van de Rietveld Academie. Zijn woorden nodigen uit om die positie te blijven bevragen en in te zetten tegen systemen van onderdrukking.
Een inversie van de genderrollen – over Bakermatje van Fien de Smet en Luca Bötzel
Een theatermonoloog waarin de rol van een zwangere vrouw wordt gespeeld door een man. Een gimmick of een referentie naar hoe mannelijke acteurs in Shakespeares tijd alle rollen op zich namen omdat het toneel voor vrouwen ontoegankelijk was. Maar dat lijkt niet te zijn waar schrijver Fien de Smet en acteur Luca Bötzel in Bakermatje naar zoeken.
KAN NIET BESTAAT NIET: Fatinha Ramos
Fatinha Ramos maakt uiteenlopend werk. Illustraties vormen de kern van haar praktijk. Geïnspireerd door haar aandoening vervaardigt ze glazen sculpturen die de kwetsbaarheid van haar botten benadrukken. Een aantal jaar geleden kwam ze in New York ten val, een moment dat impact had op haar lichaam en op haar werk. In deze bijzondere live-aflevering van Kan niet bestaat niet praat Fatinha met Maurits de Bruijn en Lieneke Hulshof over deze omwenteling, hoe ze als kind in een ziekenhuisbed haar tekenkunst ontwikkelde, over revalideren en de angst nooit meer te kunnen tekenen.
Land zonder grenzen: ‘Mijn kritiek op het gezin is systeemkritiek, maar mensen ervaren het als kritiek op hun privésituatie’
Welke mate van ontoegankelijkheid ervaren ouders van opgroeiende kinderen? Met kunstenaar en schrijver Mirthe Berentsen praten Maurits de Bruijn en Laure van den Hout over het ontmantelen van het kerngezin, het belang van niet-betaalde oppassen en de overlap tussen verschillende emancipatoire bewegingen. ‘Dit is geen issue van wel- en niet gezinnen, we snappen ook wel dat feminisme niet een vrouwenprobleem is. Hoe we het gezin hebben ingericht is problematisch voor ons allemaal. Dat we zelf kunnen kiezen hoe we wonen, leven en zorg verdelen, is nu vrijwel onmogelijk.’
Raam van verwondering – over Ruimten rondom van Georges Perec
Op de kunstacademie krijgt Maurits de Bruijn het boek Ruimten rondom van Georges Perec aangereikt. Een ‘dagboek van een ruimtegebruiker’ waarin Perec een scala aan gedachten loslaat op het bed, de deur, het trappenhuis. Onze leefomgeving wordt constant opnieuw uitgevonden, stelt Perec op die eerste bladzijde, maar de ruimte wordt door ons nauwelijks bevraagd, of gelezen. ‘Want wat wij alledaagsheid noemen is niet vanzelfsprekend, maar ondoorzichtig: een vorm van blindheid, een soort verdoving.’
Land zonder grenzen: wat gebeurt er met iemand als je telkens bekeken maar niet gezien wordt?
Welke mate van ontoegankelijkheid ervaren mensen met een ‘lichamelijke’ beperking, mensen op leeftijd, ouders van opgroeiende kinderen en neurodivergente personen? Met Mira Thompson praten Maurits de Bruijn en Laure van den Hout over het belang van representatie, het vinden van woorden waar nog niet veel taal voor is, en actief werken aan een inclusievere en representatievere (kunst)wereld. ‘Ik kan er niet omheen dat anderen weten dat ik een beperking heb. Ik moet me er altijd toe verhouden, ook al heb ik daar niet altijd behoefte aan. Daar gaat ook veel van mijn werk over, over de blik en de betekenis en interpretaties die aan mensen met handicaps worden toegekend.’
Land zonder grenzen – kun je van een ander die niet in jouw hoofd zit, verlangen dat die je snapt?
In de nieuwe reeks Land zonder grenzen onderzoekt en belicht Mister Motley samen met vier verschillende ervaringsdeskundige auteurs vier facetten van ontoegankelijkheid in het kunstenveld.
Advertenties
Ook adverteren op mistermotley.nl? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl
Nieuwe artikelen laden...