KUNST IS COLLECTIEF: Jeanne van Heeswijk
In aflevering tien van Kunst is Collectief – de laatste in deze speciale reeks van Kunst is Lang – is kunstenaar Jeanne van Heeswijk te gast. Van Heeswijk vormt in haar eentje natuurlijk geen collectief, maar werkt collectief in al haar projecten, in steeds wisselende samenstellingen. Voor haar is collectief maken een poreus proces dat continu in beweging is, en iets dat nodig is om samen in beweging te komen en invloed te hebben op je eigen toekomst.
‘Frictie hoort erbij, dat is onderdeel van collectiviteit. Zonder wrijving geen collectiviteit.’ In de tiende en laatste aflevering van Kunst is Collectief – de zomerreeks van Kunst is Lang waarin we onderzoeken wat het betekent om een collectief te zijn – schuift Jeanne van Heeswijk aan bij Luuk Heezen. De kunstenaar werkt collectief, maar altijd in wisselende collectieven op locatie. Haar definitie van collectiviteit of ‘collectief’ is het collectief maken, dus samen verbeelden hoe we denken en vinden dat de toekomst eruit moet zien.
Kunstenaar Jeanne van Heeswijk wordt gezien als een belangrijke vertegenwoordiger van een breder sociaal engagement in de hedendaagse beeldende kunst. Haar grootschalige, vaak langlopende projecten zijn gericht op het creëren van verbeeldingen van gezamenlijke toekomsten, steeds in samenwerking met lokale gemeenschappen. In haar werk verbindt ze kunst met social design, maatschappelijke vraagstukken en politiek activisme.
Collectief maken is volgens Van Heeswijk niet lineair, maar een proces dat continu in beweging is. Ze noemt zichzelf dan ook initiatiefnemer of verbinder: vanuit een vraag van een kunstruimte of gemeente, gaat ze in gesprek met allerlei mensen in het gebied waarop die vraag betrekking heeft. Uit die gesprekken en ontmoetingen komen nieuwe vragen voort, die Van Heeswijk verzamelt in wat ze een field of interaction noemt: het veld waarin alle betrokkenen een plek krijgen. Zo ontstaat er een tijdelijk collectief. Bijvoorbeeld in de Afrikaanderwijk in Rotterdam, waar in 2008 het project Freehouse van start ging. Dit project loopt nog steeds en is inmiddels uitgemond in de Afrikaanderwijk Coöperatie met een wijkkeuken, een wijkatelier voor mode, een schoonmaakdienst voor de buurt en veel uitwisseling van kennis en culturen tussen de bewoners onderling.
In het project Works, Typologies and Capacities wordt met 26 verschillende soorten aardappels een visualisatie gemaakt van alle samenwerkingen en projecten die Van Heeswijk is aangegaan in de periode van 2001 tot 2019. De installatie is onderverdeeld in 26 typologieën met 26 specifieke capaciteiten, elk gelinkt aan een aardappelsoort. Denk bijvoorbeeld aan de kunstenaar die zijn eigen werk bijdraagt aan een project, maar ook de activist, de onderwijzer, de cameraman, de geluidsman, de verslaggever, de curator, de musicus, de acteur enzovoorts. De keuze voor verschillende aardappelsoorten als materiaal staat symbool voor die typologieën en capaciteiten in een netwerk. Een netwerk breidt zichzelf uit door de informatie, geschiedenis en kennis die eenieder inbrengt, in analogie met de aardappel die kan uitlopen: je ziet letterlijk een nieuw wortelpatroon ontstaan, dingen vergroeien en opnieuw met elkaar verbonden raken.
‘Collectief maken is een poreus proces. Het gaat niet over (een) collectief worden, maar over collectief maken. Collectiviteit gaat over het gezamenlijk in beweging komen en veranderingen maken in de constante onzekerheid en crisis waarin we verkeren.’
Over Kunst is Collectief
Kunst is Collectief is een initiatief van Mister Motley en ArtEZ Collective Making en gaat op zoek naar makers die samen maken, leven en/of werken – collectief is ook maar een term en termen kunnen tekortschieten. Hoe geven zij het ‘samen’ vorm? Wat zijn de overwegingen, twijfels, frustraties en overtuigingen die komen kijken bij verschillende vormen van collectiviteit?
Ook adverteren op mistermotley.nl ? Stuur dan een mail naar advertenties@mistermotley.nl