Feminisme

Zorg en ouderschap. Voor onze serie Land zonder grenzen onderzoekt schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen de komende maanden het systeem waar die twee samenkomen: het gezin. Met Mercedes Azpilicueta, de zoon van Mercedes en Mirthes dochter, bezocht ze CaccHho CucchhA – de tentoonstelling van Mercedes die is gemaakt voor kinderen van 4 tot 12 jaar en ruimte voor spel biedt. ‘Oh pas op! Ben je ok lieverd?’

De mensgemaakte wereld is gegenderd en vrijwel alles is voor mannen gemaakt of voor mannen bedacht. Dat maakt De Duivelsberg van Daan Borrel duidelijk. En dat werd aangekaart door het feministisch collectief Matrix. Hun manifest Making Space: Women and the Man-Made Environment reflecteert op het gegeven dat onze steden grotendeels voor en door mannen zijn ontworpen. Reading between the lines, een serie foto’s van Mayte Breed, laat – net als Borrel – zien dat verzet tegen patriarchale domeinen vele gedaanten kan aannemen.

Jam van der Aa spreekt voor haar reeks Land zonder grenzen met Maartje de Winter. ‘Ik denk dat de kunst zich leent om een persoonlijk perspectief zichtbaar te maken. Kunst is ook een plek waar kritische vragen welkom zijn. Waar het anders-zijn reden tot onderzoek is. Dat hoe daarmee omgegaan wordt en de struggle die daarbij komt kijken bevraagd kunnen worden. Er is plek voor mijn ervaring en voor hoe ik dat zichtbaar maak aan anderen.’

Een theatermonoloog waarin de rol van een zwangere vrouw wordt gespeeld door een man. Een gimmick of een referentie naar hoe mannelijke acteurs in Shakespeares tijd alle rollen op zich namen omdat het toneel voor vrouwen ontoegankelijk was. Maar dat lijkt niet te zijn waar schrijver Fien de Smet en acteur Luca Bötzel in Bakermatje naar zoeken. 

Zorg en moederschap. Binnen korte tijd lijken deze thema’s overal aanwezig binnen de kunstwereld. Voor onze serie Land zonder grenzen zal schrijver en kunstenaar Mirthe Berentsen de komende maanden werken aan een serie over het systeem waar die twee samenkomen: het gezin. In haar eerste bijdrage een interview met de Duits-Britse schrijver en zelfbenoemde marxistisch feminist Sophie Lewis, die met werken als Abolish the Family (2022) en Full Surrogacy Now (2019) veel stof heeft doen opwaaien.

Welke mate van ontoegankelijkheid ervaren ouders van opgroeiende kinderen? Met kunstenaar en schrijver Mirthe Berentsen praten Maurits de Bruijn en Laure van den Hout over het ontmantelen van het kerngezin, het belang van niet-betaalde oppassen en de overlap tussen verschillende emancipatoire bewegingen. ‘Dit is geen issue van wel- en niet gezinnen, we snappen ook wel dat feminisme niet een vrouwenprobleem is. Hoe we het gezin hebben ingericht is problematisch voor ons allemaal. Dat we zelf kunnen kiezen hoe we wonen, leven en zorg verdelen, is nu vrijwel onmogelijk.’

Anne-Mirthe Huijser denkt terug aan het moment dat zij en studiegenoot E in een boek voor het eerst een Marlow Moss zagen en in eerste instantie dachten dat het om voor hen onbekend werk van Mondriaan ging. In de tentoonstelling Radicaal in Museum Arnhem ontmoet Anne-Mirthe Moss’ werk opnieuw, maar wordt ze ook geraakt door werk van Hanna Nagel: ‘De serie tekeningen doet me denken aan de sfeer van Het verhaal van de dienstmaagd van Margaret Atwood. Ik krijg kippenvel: dat Nagel dit vastlegde vind ik bewonderenswaardig. Ze leefde in een tijd waarin er nauwelijks de juiste woorden gegeven werden aan verkrachting, misogynie of seksuele intimidatie. […] Hoe krachtig moet het geweest zijn om dit verzet in beeld te vangen?’

Alex de Vries ging op atelierbezoek bij Karin Daan. Samen blikken ze terug op Karins praktijk als ontwerper van werk in de openbare ruimte, waaronder het Amsterdamse Homomonument, en spreken ze over waar Karin nu mee bezig is. ‘Ik heb misschien wel het meeste geleerd van het lesgeven op de academie in ‘s-Hertogenbosch. Ik was daar om de studenten iets te leren, maar ik leerde zelf heel veel van de academie en de studenten.’