In het schilderen praat Lotte van Lieshout met dieren en dingen. En ze zeggen in hun geschilderde gedaante iets terug en zo spreken ze tot ons. Alex de Vries doet verslag van de residentie die Lotte deed op La Lue in de Franse Allier. ‘Haar schilderijen zijn belangwekkend, niet omdat die zich concreet uitspreken over enige vorm van wereldproblematiek, maar omdat ze laten zien dat er meer is tussen hemel en aarde dat je niet begrijpt dan wel. Nou ja, dat is misschien wel de essentiële wereldproblematiek.’

In aflevering drie van Kunst is Collectief – de voorjaarsreeks van Kunst is Lang waarin we onderzoeken wat het betekent om een collectief te zijn – zijn Jonmar van Vlijmen, Ronald Boer en Rosanne van Wijk van De Onkruidenier te gast. Als ‘ecosysteem-futuristen’ onderzoeken zij hoe we ons kunnen leren aanpassen aan een landschap dat onderhevig is aan klimaatverandering.

De Estlandse Katja Novitskova onderzoekt het raakvlak tussen natuur en technologie, de ecologische en digitale wereld. Haar tentoonstelling Model Earth in het Fries Museum ontfermt zich over de menselijke drang om de natuurlijke wereld op beeld vast te leggen; dat noemt ze een vorm van expansiedrift, toe-eigening, kolonialisme zelfs. Voor onze reeks De ontmoeting bezocht Roxane Soudagar Model Earth met kunstenaar Tom Bekkers: ‘We zijn allang het punt voorbij dat het een optie is om onze handen van de natuur af te halen, alsof we er geen invloed op hebben.’

In een serie publicaties en programma’s onderzoeken Mister Motley en ArtEZ Studium Generale samen met studenten, kunstenaars, schrijvers, wetenschappers en denkers de verbanden tussen tijd, arbeid en ecologie. In het openingsessay van de serie gaat Laure van den Hout aan de hand van de natuur als eerste klok in op een tijdsbeleving die gevormd wordt door toenadering en verwijdering. Denk aan de maan en de zon – dichterbij en weer verder weg – aan donker en licht, eb en vloed. Aan de hand van water en de verschillende gedaantes waarin dat zich aandient, laat Van den Hout zien dat je niet kunt afdwingen in welke staat je bent op welk uur, dat productiviteit in de mate waarop wij het gewend zijn waarschijnlijk veel te veel een geforceerde staat is. Dat maakbaarheid en maakbare tijd grenzen kennen.

‘Sleep, you […] sleep, you.’ Tijdens haar periode in Kunsthuis SYB onderzocht kunstenaar Sanne Kabalt met haar vijf maanden oude dochter de werking van slaapliedjes, die niet zelden een duistere of bezwerende ondertoon kennen. Ze schreef er een poëtisch essay over. ‘Wie moeder wordt kan nauwelijks om een zekere verwevenheid heen, tussen het dagelijkse, het zorgende, en het makerschap. In het onderzoek naar lullabies vervaagt de – toch al flinterdunne – grens tussen moeder en maker die ik in eerste instantie nog poogde te bewaken. Ik weet nu echt niet meer wanneer ik het één ben en wanneer het ander.’

Samen met kunstenaar Jasper Griepink bezoekt Dagmar Bosma Song Sing Soil in de Vleeshal. In de gotische ruimte raken ze aan de hand van de krioelende, over elkaar heen buitelende en samenkluitende lichamen in gesprek over hoe aarde niet één is, de relatie tussen lied en land, en ecocentrische verstrengeling.

Kan een speciale plek in de publieke ruimte om samen vanaf te duiken de verschillen in een stad overbruggen? In aflevering twaalfvan onze podcast ‘Kan niet bestaat niet’ gaat architect Arna Mačkić hierover in gesprek met Maurits de Bruijn.

Lesia Topolnyk won de Prix de Rome Architectuur 2022 met haar werk No Innocent Landscape, een project over de MH17-ramp. Maurits de Bruijn zocht Lesia op en sprak met haar over hoe ze als architect zoekt naar mogelijkheden tot transformatie, om zo een collectief genezingsproces tot stand te kunnen brengen. ‘Ik wil het perspectief verschuiven, door de wereld vanuit andere ogen te bekijken. Voorbij het menselijke. Een andere omgang vinden met trauma, dat is een utopische of artistieke vraag.’